მოღვაწე ადამიანი ბეჯითი ლოცვის გმირული შრომით იწრთობა, ორლესულ მახვილს ემსგავსება, გასაოცარი თვისებებით ივსება: მშვიდიც არის და მამაციც, ურყევიც და უზრუნველიც. მას იპყრობს სულიწმინდისმიერი საკვირველი სიამე, ნეტარება და ღმერთთან წილნაყარობის აუწერელი შეგრძნებით უთრთის გული.
როცა ისრაელის ხალხი უდაბნოს გზას დაადგა, მოსე წინასწარმეტყველმა საკუთარ მხრებზე კეთილკრძალულად იტვირთა უფლის საწმინდარი (რიცხვ. 7:9). ესაია წინასწარმეტყველს კი ღმერთი შეპირდა: „უბით წამოიყვანენ შენს ვაჟებს და შენი ასულები მხრებზე ეყოლებათ აყვანილი“(ესაია. 49:22).
და მართლაც, ღვთის მადლით, ათონის მონასტრებში ყოველდღე მიისწრაფიან ახალგაზრდები, რათა გახდნენ სულიერი სიმდიდრისა და საღმრთო დიდებულების თანაზიარნი. აკმიონ მური, ალოე, ჯავზი და სხვა სურნელება, ძვირფასი მირონი; რათა ერთად იყვნენ – ყველა ერთი იყოს (ინ, 17:11:21:23). ახალი, სხვაგვარი სამეფოს ღირსეულ შვილებად და კეთილმსახურ მონაზვნებად გამოიწრთონ.
ღვთისმოიმედე კაცის სული მისკენ მრავალგვარი მეთოდებითა და ძალისხმევით ისწრაფვის. პირად და საეკლესიო კრებულთან ერთად აღვლენილი ლოცვით ინარჩუნებს იდუმალ შინაგან კავშირს. ღმერთთან შეხვედრის მსურველი გულმოდგინე მლოცველები, სიბეჯითითა და თავდადებით თანდათან გაიწაფებიან ციური ძალების მიერ ნაწყალობევი წმინდა გზით სიარულში.
წმინდა გრიგოლ ღვთისმეტყველი ამბობს: „რაც უფრო გვხიბლავს და გვიზიდავს ღვთაებრივი, მით უფრო სასურველი ხდება ჩვენთვის. მაშინ, ის, მის მონატრულებს გვწმენდს და ღვთისმჭვრეტელებად გვაქცევს. ამის შემდეგ მისიანები ანუ მისთვის სასურველნი ვხდებით და ჩვენთან საუბარს იწყებს…ხომ საოცარი კავშირ-ურთიერთობაა?-იმიტომ, რომ ღმერთი მხოლოდ ღმერთებს უერთდება“.
ადამიანი ზეციური ნიშნების გარეშე ვერ ძლებს. უფლის რჩეულ ერს განსაცდელები და მწუხარება ეგზავნება. მარადიული და ჭეშმარიტი ღმერთი იმიტომ დაბრძანდება ცაშიც და მიწაზეც, რომ ადამიანი სამუდამოდ მიიახლოვოს.
„უფლის ძალით მოსუბრე“ ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველები, სიცოცხლის რისკის ფასად აცხადებდნენ, რომ იშვებოდა „ახალი ერი“, რომელიც „მისკენ დაიწყებს დენას…გვასწავლოს თავისი გზები, რადგან რჯული სიონიდან გამოვა და უფლის სიტყვა-იერუსალიმიდან“(ესაია, 2:2).“დედად სიონსა ჰრქვას კაცმან, რამეთუ კაცი იშვა მას შინა, და თავადმან დააფუძნა იგი მაღალმან“(ფს.86:5) და „გალობითა ახლითა“ ერთად განადიდებენ მხსნელს.
განახლებული იერუსალიმისთვის, წინასწარმეტყველთა მოწოდებები და მესიის გამოჩენის მოლოდინი ახალი მესიანური ეპოქის სიმბოლო იყო. ამ მოლოდინმა განსაკუთრებით ბაბილონის ტყვეობის შემდეგ შეასხა ხორცი ისრაელი ხალხის ოცნებას სახელმწიფოებრიობის აღდგენის შესახებ. მესიანური ეპოქა მათ გატანჯული ისრაელის ერთგვარ საზოგადოებრივ-კულტურულ რეაბილიტაციად და სულიერების უფრო მაღალ დონეზე გადასვლად ჰქონდათ წარმოდგენილი.
იუდევალნიც და ქრისტიანებიც დღემდე ელოლიავებიან იმედს, რომ მოვა მესია, რომელიც უბედურებისგან განწმენდს სამყაროს. ქრისტეს სიკვდილმა ებრელთა მესიანურ იმედებს ლოგიკური წერტილი დაუსვა.
მესია, იგივე მეფე, ახალი დავითი უკვე მოვიდა და საკუთარი სამეფო დაარსა. ეს არის ეკლესია, რომელიც სულთმოფენობის დღეს სულიწმინდის გარდამოსვლამ განაახლა. ცეცხლის ენები ყოველ მოციქულს სათითაოდ მოეფინა(საქმ.2:3), რითიც გააუქმა ბაბილონის გოდოლის მშენებლობით გამოწვეული ენათა აღრევა და აღადგინა კაცთა მოდგმის ერთიანობა. ამგვარად, სულიწმინდის მოფენით მოქმედება დაიწყო ახალმა ესქატოლოგიურმა სინამდვილემ და ჰარმონიის ახალმა „შეთანხმებამ“. ასე დაიბადა ეკლესია, ღმერთის რჩეული და წილხვდომილი ერის-ახალი ისრაელის სამეუფო სიწმინდე. „იცის ღმერთმა, როგორ იხსნას განსაცდელისაგან ღვთისმოსავნი“ (1 პეტრ.2:9) და ღმერთს მინდობილი ერი.
სულთმოფენობის მოვლენები დროში შეზღუდული სულაც არ არის, არამედ იგი ქრისტეს ეკლესიის ყოველდღიურობით მცხოვრები მორწმუნე ადამიანის ერთგვარი ესქატოლოგიური გამოცდილებაა. როცა ეკლესიას ვახსენებთ, სულთმოფენობის ესქატოლოგიურ[1] მნიშვნელობასაც ვგულისხმობთ.
ჩვენ ვცხოვრობთ პერიოდში, როცა მთელს მსოფლიოში უჩნდებათ რელიგიური გრძნობები. განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია ის ესქატოლოგიური განცდები, რომელიც დამახასიათებელი იყო ეკლესიისვთის და რომლითაც, მისი არსებობის მანძილზ, მესიანიზმის არასწორი განმარტებებისგან იცავდა თავს.
ესქატოლოგია არ არის მართლმადიდებლური დოგმატიკის შესახებ არსებული სახელმძღვანელოს მხოლოდ ერთ-ერთი ნაწილი, რომელიც საშინელი სამსჯავროს შესახებ მოგვითხრობს, არამედ მართლმადიდებლური სარწმუნოების, ეკლესიოლოგიის არსი და საფუძველია, მისი „ალფა და ომეგაა“. ჩვენ მისი ჰაერით ვსუნთქავთ და ზეციური იერუსალიმის მოქალაქეები ვხდებით, მიწიერი სიკეთეების მიმართ ინტერესი გვიქრება. როგორც ღირსი მამა მაკარი ეგვიპტელი ამბობს: მორწმუნესათვის სულიწმინდა არის ღვთაებრივი ცეცხლი, სამოსი, თავზე-ჭერი და საკვები, რომლითაც ყოველდღე შეუძლია დანაყრება.
სულიწმინდა ნამვილად გვცვლის, ქრისტეს გვამსგავსებს. ჩვენში შეუჩერებლად აღადგენს მის სახელს, მის ხატებას. ეს ხდება საიდუმლოებების, მადლის და ჩვენი შინაგანი თვალის ახელის საშუალებით. ასე ზემოქმედებს მანამდე, „ვიდრე ყველანი მივაღწევდეთ რწმენის ერთიანობას და ღვთის ძის შემეცნებას სრულ კაცად, ქრისტეს სისავსის ასაკის ზომას“ (ეფ.4:13).
ასე განვეშორებით ჩვენში მყოფ ძველ, დაცემულ კაცს და ავირჩევთ ეკლესიურ ცხოვრებას. ასე იწყება ჩვენი უწყვეტი სულიერი ფერისცვალება; ვემსგავსებით ღმერთს, უფრო სწორედ-ღმერთკაცს.
ამითვე შეიძლება აიხსნას XIVს. წმინდა მამათა ისიხასტური მოძრაობა, რომლითაც ისინი მათლმადიდებლური ტრადიციების ესქატოლოგიურ განზომილებას ამოწმებდნენ და ადასტურებდნენ „ვინაიდან თქვენ მოკვდით და თქვენი სიცოცხლე დაფარულია ქრისტესთან ღმერთში“(კოლ.3:3).
ჩვენ ეკლესიის საყოველთაობას ვერ მივხვდებით მანამდე, სანამ არ გამოვცდით და შევიგრძნობთ იმ საიდუმლოებას, რომელსაც ქრისტეში ცხოვრება ჰქვია(კოლ.1:27). ვინც სულიწმინდის ძალით ქრისტეს შეიმოსავს, ის „ახალ ადამიანად“ გარდაიქმნება.
როცა ჩვენი წმინდა მამები იმ უკიდურეს სასაზღვრო პუნქტს აღწევდნენ, რომელსაც სულიწმინდის მეშვეობით ქრისტეში „ახალი სამოსახლო“ ჰქვია, მაშინ საოცარი უნარები ენიჭებოდათ: შეეძლოთ უცხო ენაზე საუბარი, სასწაულთმოქმედება, დასმულ შეკითხვებზე სწორ პასუხებს პოულობდნენ და სხვა. ეს ადამიანური ბუნების ქრისტესთან შეერთებით ხდებოდა. ამ დროს, ეთნიკურ კუთვნილებას მნიშვნელობა აღარა აქვს: „სადაც არ არის არც ბერძენი, არც იუდეველი, არც წინადცვეთა, არც წინადაუცვეთელობა, არ არის ბარბაროსი, სკვითი, მონა და თავისუფალი, არამედ ქრისტეა ყოველივე და ყოველივეში“(კოლ.3:11).
წმინდა მოღვაწეებმა დაძლიეს უძლური კაცობრივი ბუნება, ვნებები, პატივმოყვარეობა და რაც უფრო ემსგავსებოდნენ ქრისტეს, მით მეტად ხდებოდა ის მათი ღმერთი, „რომელიც ამოქმედებს ყველას ყველაში“(1კორ.12:6), „მოგვცა შერიგების მსახურება“(2კორ.5:18) და იღწვის ეკლესიის წევრებისთვის.
ჩვენი ეკლესია ზეციური იერუსალიმის მსგავსია, აქ ხდება განღმრთობა და ახალ სიცოცხლესთან ზიარება მისი ყოველგვარი გამოვლინებით. ამ გამოცდილების აღიარება და დადასტურება აუცილებლად უნდა მოხდეს ძველი სამყაროსა და იმ მიწის წინაშე „რომელზეც დაიარებიან უცხოები და ხიზნები“(ებრ.11:13).
იმ შემთხვევაშიც-კი, როცა ადგილობრივი ეკლესიები ეროვნულ ტრადიციებს „ძველი კაცის“ გადმონაშთად მიიჩნევენ, ისინი მაინც ახერხებენ განსხვავებული გზის პოვნას, რათა გადარჩნენ და მომავალი საუკუნის თვალისმომჭრელი შუქით გარდაქმნან ეროვნული კულტურა. ჩვენთვის ცნობილია, რომ მართლმადიდებელმა ეკლესიამ თავისი არსებობის მანძილზე წაშალა ეროვნულ თავისებურებათა რადიკალურად განსხვავებული თვისებები და განსაცვიფრებელი კონტრასტები. ბიზანტიური ღვთისმეტყველების ტიპში შეიმჩნევა სულიერი ერთიანობა და ფორმათა მსგავსება. ეროვნული საეკლესიო ტრადიციების მიმართ პატივისცემა ყოველთვის გულისხმობს ადგილობრივ ეკლესიაში მორწმუნეთა ერთობას და მთლიანობის მრავალფეროვნებას, ზუსტად ისევე, როგორც წმინდა სამებაშია შენარჩუნებული ერთარსობა და განუყოფლობა.
ამრიგად, მართლმადიდებლობისთვის არასწორია გამოთქმა „ეროვნული ეკლესიები“. ეს იმიტომ, რომ ჩემი აზრით მიუღებელია სიტყვა „ეკლესიის“ გაიგივება რომელიმე კონკრეტულ ერთან. უბრალოდ, ის მდებარეობს კონკრეტულ გეოგრაფიულ საზღვრებში და ქრისტიანთა თემად იწოდება (იხ.საქმ.17:28). უძველესი საეკლესიო გადმოცემის თანახმად, არ იხმარებოდა გამოთქმა: ბერძნული ეკლესია, ან-რუსული, ბულგარული, არამედ, ამბობდნენ: კორინთოს, ეფესოს, პერგამოსის კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია.
ეპისკოპოსი, რომელიც სიმბოლურად „ქრისტეს სახეა“, გამოხატავს ყველა ადგილობრივი საეკლესიო კრებულის საყოველთაო ერთობას. ამის შესაბამისად, ადგილობრივ ეკლესიათა ერთიანობა და კათოლიკე ეკლესიასთან კუთვნილება ხორციელდება ქრისტეთი ეპისკოპოსებისა და იერარქიული წესრიგის დაცვის საშუალებით.
ცალკეული მორწმუნის განახლებაც ღმერთკაც ქრისტეთი ხდება, ოღონდ, აუცილებლად ეკლესიის წიაღში. ის, ვინც ქრისტეს სხეულში არ არის, ძველი აღთქმის სამყაროს ეკუთვნის და დასაღუპადაა განწირული. ეკლესიის ცხოვრებაში „ძველი სამყაროს“ ნებისმიერი ჩარევა განხეთქილებას წარმოშობს და დამღუპველად ზემოქმედებს სულის გადარჩენაზე.
„გამოცხადებაში“ უფალი ამბობს: „აჰა, ვქმნი ყოველივე ახალს“(გამოც.21:5), თუ ჩვენც ვეთანხმებით, მაშინ, როგორც პიროვნულ, ისე საეკლესიო კრებულის დონეზე უნდა მოვიშოროთ „ძველი კაცის“ აზროვნებისა და მოქმედების სტილი. საეკლესიო ცხოვრების გაღრმავების დრო დადგა. ჩვენ ეკლესიის შვილები ვართ და მისი განუყოფლობის შესახებ საკუთარი პოზიცია მოგვეთხოვება.
ეს ერთობა და განუყოფლობა აშკარად შეიმჩნევა მართლმადიდებელ, განსაკუთრებით -კი წმინდა მთაზე მოღვაწე მონაზვნებს შორის. ჩვეულებრივ ბერები უპირატესობას ანიჭებენ ბოლო დროის განსაცდელებზე პირადი გამოცდილების შესახებ საუბარს. ისინი ეკლესიის ცხოვრებაში მონაწილეობის გზით ადასტურებენ, რომ სული წმინდის მიერ ადამიანური სიცოცხლის განახლება (რომ.6:4) უტოპია კი არა, მოუკლებელ სიხარულში ყოფნის რეალობა და ძველი აღთქმის მამათა წინასწარმეტყველების ასრულებაა. უფლის სიტყვები: „არიან ზოგიერთნი აქ მდგომთაგან, რომელნიც არ იგემებენ სიკვდილს, სანამ არ იხილავენ ღვთის საუფეველს, ძლიერებით მოსულს“(მკ.9:1) ჩვენთვის გასაგები გახდება ასკეტური ცხოვრებით და უფლის ნებაზე სრულად მინდობით.
„არწივის მართვეებივით“ ერთად იყრიან თავს სხვადასხვა ეროვნების, განათლებისა და საზოგადოებრივი მდგომარეობის მქონე მონაზვნები, რათა „ყველა მორწმუნე ერთად იყოს და ყველფერი საეთო ჰქონდეთ“ (საქმ.2:1, 2:44), რათა განიცადონ სულთმოფენობის შემდეგ უწყვეტად გადმომავალი უფლის თანამყოფობა და ახალ იერუსალიმთან გაიგივებული ქრისტეს კათოლიკური ეკლესიის მადლი.
ამიტომ, მთავარ ტაძარს ყოველთვის სამონასტრო კომპლექსის ცენტრში აშენებენ. იქ იწყება და მთავრდება ყველაფერი, ხოლო ღამე, ბერები აღავლენენ-რა ლოცვას სტასიდიებში, სენაკებში, სახელოსნოებში, მორჩილების დროს, სეირნობისას, ურთიერთსაუბრებში, მდუმარენი თუ მტირალნი „უგალობენ უფალსა გალობითა ახლითა“. ყველა ეს ურთიერთობა ღმერთშემოსილია და დაბეჭდილია დაკლული კრავის ბეჭდით.
სწორედ ეს აღნიშნა ათონის ბერ-მონაზონთა პატრიარქმა და წმინდა მთის პირველმა იღუმენმა, ღირსმა ათანასე ათონელმა, როცა მამობრივ მზრუნველობაში მიიღო განსხვავებული ენისა და ეროვნების მონაზვნები. ამით მან ზოგადსაკაცობრიო ხასიათი მისცა ათონის ბერ-მონაზონთა საძმოს და მსოფლიოს მასშტაბით გააერთიანა ღვთის სასუფევლისთვის ბეჯითად მოღვაწე ადამიანები.
ხომ ხედავთ!, როცა მოღვაწე მტკიცედ გადაწყვეტს და მიენდობა ყოვლისგანმაახლებელი სულიწმინდის ძალას, ჩვენს დროშიც მოახერხებს, რომ უფალს მიუძღვნას თავი(3მეფ.8:53), „დამკვიდრებაი ძმათაი ერთად“ (ფს.132:1); „მივცემ მათ ერთ გულს და ახალ სულს ჩაგიდგამთ თქვენ; ამოვართმევ მათ ქვის გულს სხეულიდან და ხორცის გულს მივცემ“(ეზეკ.11:19; იხ.36,26).
მთაზე, ახალი იერუსალიმის ანუ ეკლესიის კედლებში მყოფი ეს ხალხი ღამის დარაჯთა მსგავსად წინასწარმეტყველურად ღაღადებენ: „აჰა ესე რა სიძე მოვალს…“ ჩვენდა სასიხარულოდ.
მაგრამ, შეისმენენ ამ ძახილს ჩვენი თანამოქალაქენი?
[1] ესქატოლოგია არის მისტიკური მოძღვრება მსოფლიოსა და ადამიანის საბოლოო ბედზე (მთარმნელი)
წყარო: http://azbyka.ru
სტატიაში გამოყენებული ფოტო მასალა შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©
