როგორ იქცევა მოღვაწეთათვის ძალისხმევა სულიერი განსვენებისა და სიმშვიდის წყაროდ? სახარებისეული ძალისხმევა არავითარ შემთხვევაში არ გულისხმობს ძალადობას. არამედ ეს არის სულიერი ცხოვრება, სიმშვიდე, საზრუნავთა დატევება და მხიარულება. ეს არის სასუფევლის კარის გამღები ზეციური მამის შვილებისთვის, რომლებიც დღე და ღამ ეძებენ მას.
ქრისტემ ხაზგასმით თქვა სახარებაში: ,, სასუფეველი ცათაჲ იიძულების; და რომელნი აიძულებდენ, მათ მიიტაცონ იგი.’’(მთ. 11:12). ამიტომაც, ქრისტეს ყველა მოწაფე საკუთარი თავის მუდმივ იძულების, ვნებებთან ბრძოლის და შრომის მდგომარეობაში იმყოფებიან მანამ, სანამ მათ გულში თავად ქრისტე არ დამკვირდება. (ეფ. 3:17).
ღმრთის სიტყვის ერთგული, უდიდესი მოციქული პავლე ხარობს, როდესაც სიკვდილამდე ამოწმებს თავის სახარებისეულ ძალისხმევას და არაფრით იქადის ,,გარნა ჯუარითა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესითა’’(გალ. 6:14), რადგანაც ,,ქრისტესთა მათ ხორცნი თვისნი ჯუარს-აცუნეს ვნებითურთ და გულისთქუმით’’(გალ.5:24).
წმინდა მამები სახარებისეულ სიტყვაზე დაყრდნობით, სარწმუნოდ ამოწმებენ, რომ ქრისტეში სიცოცხლის საფუძველი და მასკენ მიმავალი გზა არის – საკუთარი ჯვრის ყოველდღიური ტვირთვა. მონაზვნების შესახებ კი ამბობენ: ,, ყველაფერში საკუთარი თავის იძულება – სწორედ ეს არის მონაზვნის მთავარი საქმე’’ და ასევე: ,,მონაზონი საკუთარი თავის მოუკლებელი იძულებაა’’.
ქრისტეში სიცოცხლის საფუძველი და მასკენ მიმავალი გზა არის – საკუთარი ჯვრის ყოველდღიური ტვირთვა
აზრი იმის შესახებ, რომ ასკეტური ცხოვება წმინდა მოწამეთა მიბაძვაა და მარადიული სიცოცხლით დაგვირგვინდება, ქრისტეს ყველა მოწაფის სულიერი მონაპოვარი გახდა. როგორ იქცევა სულიერ ცხოვრებაში მოღვაწეთათვის ძალისხმევა სულიერი განსვენებისა და სიმშვიდის წყაროდ? ჩვენს გულში ათასგზის გაისმის ფსალმუნისეული ღაღადისი: ,,მილხინე მე, რათა განვისუენო’’(ფს.38:14), რომელზეც ერთადერთი ჭეშმარიტი პასუხი არსებობს თავად ქრისტესგან: ნურავინ ეძებს განსვენებას, არამედ იგლოვდეს და შრომობდეს, რათა სასუფევლის მემკვიდრე გახდეს’’.
საიდან გაჩნდა ძალისხმევისა და შრომის აუცილებლობა?
თავისი ურჩობით, ადამმა კაცობრიობის მოდგმაში ცოდვა შემოიყვანა და ღმრთისაგან შექმნილ სამყაროში ცვლილებასა და ქაოსს დაუდო სათავე. ამ საქციელით, მან საკუთარ თავში დაარღვია უწინდელი სულიერი მყუდროება, სიმშვიდე, უვნებობა და სიყვარული. მასში დაიწყო გულისსიტყვათა, აზრთა და საქმეთა განხეთქილებანი, სინდისის ქენჯნა, სნეულებანი და მწუხარებანი. როგორც პავლე მოციქული აღწერს ამ მდგომარეობას: ,, ესე უწყით, რამეთუ შჯული სულიერ არს, ხოლო მე ჴორციელ ვარ და განფრდილ ცოდვასა შინა. რამეთუ რომელსა-იგი ვიქმნ, არა ვიცი; რამეთუ არა რომელი-იგი მე მნებავს, მას ვიქმ, არამედ რომელი-იგი მძულს, მას ვჰყოფ. ხოლო უკუეთუ, რომელი-იგი არა მნებავს და მას ვჰყოფ, თანა-მოწამე ვარ შჯულისა, რამეთუ კეთილ არს. აწ უკუე არღარა მე ვიქმ მას, არამედ რომელი-იგი დამკჳდრებულ არს ჩემ თანა ცოდვაჲ.’’(რომ. 7:14-17).
ცოდვისათვის განწირული ჩვენი დაცემული ბუნების მდგომარეობა ჩვენც უკლებლივ ყველას გადმოგვეცემა მემკვიდრეობით. სიცოცხლის კეთილსურნელების ნაცვლად, ჩვენ თაობიდან თაობაში სიკვდილის სიმყრალეს ვიღებთ. სამოთხეში ცოდვით დაცემამ, ადამიანი ერთგვარ ტყვეობასა და ჩაკეტილ წრეში აღმოაჩინა, რომელშიც ერთმანეთში ახლართულა მწუხარებანი და სიამოვნებანი. ჩვენც დაუოკებლად ვისწრაფვით სიამოვნებებისკენ და სანაცვლოდ ტანჯვას ვიღებთ. როდესაც გავურბივართ ღვაწლს, ტკივილს, მწუხარებასა და შრომას, მაშინ მოახლოებული ჯოჯოხეთის ნაბიჯების ხმა გვესმის. რატომ? იმიტომ, რომ ადამიანმა დაარღვია ზეციური მამის მცნება და დაივიწყა ის, საკუთარი გონებისა და ნების ძალები კი გრძნობისმიერი, ამაო, პირუტყვული და ბუნების საწინააღმდეგო სურვილებისკენ მიმართა.
ამიტომაც, ცოდვით დაცემის შემდეგ ზეციურმა მამამ ადამიანს დაუწესა სულიერი და ფიზიკური შრომა და საკუთარ თავზე იძულება, როგორც სიკვდილისაგან თავდაცვისა და მარადიულ საღმრთო ნათელთან ზიარების საშუალება.
ჩვენს ცხოვრებაში შემოჭრილ ცოდვასა და სიკვდილს სჭირდება ძალისხმევა, საკუთარ თავზე იძულება და შრომა, რადგან ცოდვის დამარცხება საკმაოდ რთულია
საბედნიეროდ, ჩვენი უფალი იესუ ქრისტე, ახალი ადამი, ადამიანად მოვიდა და ჩვენთან ერთად ცხოვრობდა. მან კვლავ აღაგზნო ჩვენი მბჟუტავი ნახშირი და განაახლა თავისი ქმნილება. თავისი განკაცებით, მან ადამიანის დაცემული ბუნების აღორძინება და პირველქმნილ მდგომარეობასა და მშვენიერებაში დაბრუნება გახადა შესაძლებელი. თავისი სიკვდილით უკვდავება და თავისუფალი არჩევანი მოგვანიჭა, რათა ,, რაოდენი არს ჭეშმარიტ, რაოდენი პატიოსან, რაოდენი მართალ, რაოდენი წმიდა, რაოდენი საყუარელ, რაოდენი საქებელ, რაოდენი სათნო და რაოდენი ქებულ, მას ზრახევდით.’’(ფლპ. 4:8). როგორ? ძალისმხმევის საშუალებით.
ჩვენს ცხოვრებაში შემოჭრილ ცოდვასა და სიკვდილს სჭირდება ძალისხმევა, საკუთარ თავზე იძულება და შრომა, რადგან ცოდვის დამარცხება საკმაოდ რთულია.
წმ. მაქსიმე აღმსარებელი ამბობს: “ჩვენს გულში ურიცხვი ვნებაა და რადგანაც მათი სიმრავლე ასე გვამარცხებს, ჩვენი ცხოვრებაც მრავალი ტკივილითაა სავსე”. ნახეთ რა მოგვიტანა ეგრეთწოდებულმა ,,სიმშვიდემ და უსაფრთხოებამ’’ და როგორი საშინელებაა როდესაც მთელს ჩვენს ძალისხმევას აქეთკენ მივმართავთ. ამ გზაზე დგომით ჩვენი ბუნება ირღვევა, ათას ნაწილებად იშლება და ჩვენი გული იხლიჩება. სწორედ ეს არის ცოდვის შედეგი, რომელსაც ისეთ სულიერ სნეულებებამდე მივყავართ, როგორებიცაა: ეგოიზმი, ამპარტავნება, სისასტიკე, უწესრიგობა, ყოყმანი, შური, უნუგეშობა, სევდა, სასოწარკვეთილება, მოწყენილობა, სულმოკლეობა, უდროო მწუხარება და ა.შ. როგორც მრავალვნებული იობი ამბობს, უღმერთო მთელი ცხოვრება საკუთარ თავს აწამებს. ამ წამებაში ის გულისხმობს შიშებს, მღელვარებებს, დაბნელებულ და დაღლილ გულს, ანუ ყველაფერ იმას, რაც ჩვენში ცრუ სიმშვიდისა და უსაფრთხოების ძიების წყურვილს წარმოქმნის.
არსებობს ამ მდგომარეობის წამალი? დიახ. ეს არის სახარებისეული ძალისხმევა და საკუთარ თავზე იძულება, რომელსაც ჭეშმარიტ განსვენებამდე მივყავართ. ეს არის ბრძოლა, რომელსაც ადამიანში სიხარული, სიმშვიდე და სიყვარული მოაქვს და რომელიც ჩვენს გულს სიტკბოებისა და მყუდროების ბაღად აქცევს.
აუცილებელია საკუთარ თავზე იძულება და შრომა?
რატომ გვეშინია ძალისხმევის? რატომ ვეწინააღმდეგებით მას და მასში რაღაც უბედურებასა და გადაულახავ სირთულეებს ვხედავთ?
ჩვენი ინტერესები, ამსოფლიური აზროვნება, ბავშვური ურჩობა, ეგოიზმი, მოდური იდეოლოგიებით გატაცება და სხვა ნაკლოვანებები ხელს გვიშლიან, რომ მთელი გულით მივიღოთ და აღვიქვათ ,,ქრისტეს უღელი’’. გარდა ამისა, ან თანამედროვე საზოგადოების გავლენის ქვეშ ვართ, რომელმაც ქრისტე დაივიწყა, ან არ გვაქვს სიღრმისეული საღმრთისმეტყველო შემეცნება, რომლის შედეგიცაა ზედაპირული სულიერი ცხოვრება. ხოლო საკუთარი თავის იძულების სახარებისეულ მოწოდებას გულუბრყვილოდ და უპასუხისმგებლოდ განვმარტავთ.
ზოგადად ადამიანებს არ მოგვწონთ შრომა და ბრძოლა. ჩვენ ვკვებავთ ჩვენში არსებულ ვნებებს და ამით ჩვენი დაცემული ბუნების მადას კიდევ უფრო ვაძლიერებთ. იმისათვის, რომ საკუთარ ხორცზე გადამეტებული ზრუნვა და ეგოიზმი, აუცილებელია ჭეშარიტი სიყვარული და საღმრთო ცეცხლი, რომელსაც თავად ქრისტე აღანთებს ჩვენში და რომლითაც ჩვენს შინაგან სამყაროს ცვლის. ქრისტესაკენ ჭეშმარიტი და გულწრფელი სწრაფვა ჩვენს სხვა ნებისმიერ მისწრაფებას გადაწონის და განაქარვებს. ჩემს წინაშე ახლა შეკრებილი მეტეორის მონაზვნობა, რომელიც დაარსებიდან 600 წელს აღნიშნავს, არის ქრისტესმიერი ცეცხლით გარდაქმნილი ადამიანური ბუნების ნაყოფი. ჩვენი სულმოკლეობითა და მისგან მომდინარე ყოვედღიური ცოდვებით, ადამიანური სისუსტეებით, წინდაუხედავობით, გაუფრთხილებლობით, ვნებებით ვამოწმებთ იმას, რომ ქრისტესთან მიმართებაში ავტონომიური არსებები ვართ. მიმართულნი ვართ რაღაც სურვილების, მატერიალური სიკეთეების მოხვეჭისა და საკუთარი თავისკენ. ვერც კი ვხვდებით იმას, რომ ეგოიზმსა და სიამოვნებებში ფესვგადგმით ქრისტესთან კავშირი ირღვევა და მისი საღმრთო სიყვარულის შეგრძნების უნარს ვკარგავთ.
ჩვენი ცხოვრების საზომი ქრისტეა. წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი ამბობს ყველას შეგვიძლია ის, რომ ქრისტე ვიპოვოთ და საკუთარ გულში მოვიხვეჭოთ, რომ ვთქვათ მასზე: ,, უფალი ჩემი და ღმერთი ჩემი’’.
ჩვენ ვხედავთ, რომ დაუღლელი სახარებისეული ძალისხმევა ადამიანის გადარჩენის გზაა, მაგრამ ყურადღებით იყავით: ეს ძალისხმევა და საკუთარ თავზე იძულება გულისხმობს დაცემული სურვილებისგან გაქცევას. ეს კი თავის მხრივ უნდა მომდინარეობდეს კეთილი ნებით და გულის სურვილით და არა აუცილებლობიდან და შიშიდან გამომდინარე. ეს არ შეიძლება იყოს მოწყენილი სულის, ცოდვის ჩადენის შიშის ან ძალადობის შედეგი. ჩვენი გულის მგლოვარებას, ცრემლებსა და სულის მწუხარებას მხოლოდ მაშინ აკურთხებს ქრისტე, თუკი მას ფეხ და ფეხ მიჰყვება ცოცხალი ქრისტესმიერი სიხარული, რომელიც მთელს ჩვენს არსებობას განსჭვალავს და აღავსებს.
ვისშიც ქრისტესმიერი სიხარულია, ის ქრისტეს ბეჭდის მატარებელია. სულიერი შრომის საშუალებით, ის საკუთარ ნამდვილ ,,მეს’’ პოულობს და ადექვატურად აფასებს თავის შინაგან სამყაროს. ხოლო გულისმიერი სინანულის სიმაღლეზე ასვლის მცდელობა და ქრისტეს მცნებების აღსრულების ძალისხმევა არის ნაყოფიერი ნიადაგი იმისთვის, რომ მოუკლებელი მოწამეობრივი ღვაწლის აუცილებლობა გავაცნობიეროთ.
ვისშიც ქრისტესმიერი სიხარულია, ის ქრისტეს ბეჭდის მატარებელია
საკუთარ თავზე იძულება კი არის სასწაულმოქმედი სკალპელი, რომელიც პირველი კლასის ოპერაციებისთვისაა საჭირო და რომელიც ჩვენი სულიდან ვნებებს კვეთს. ასკეზა და შრომა არ შეიძლება აღვიქვათ როგორც ადამიანში არსებული ორი ურთიერთსაპირისპირო საწყისის -სულიერის და ხორციელის დამაბალანსებელი საშუალება. ასკეზა სხეულს კი არ კლავს, არამედ ვნებებს. სხეული კი სულის დამხმარეა. კეთილი ნებით მწუხარებებისა და განსაცდელების მოთმენა კი ჭეშმარიტი თავისუფლებისა და სიმშვიდის გზაა. სხეულიც და სულიც უნდა თანამშრომლობენ, რათა გაუთავისუფლონ ადგილი სულიწმიდის მადლს, რომელიც ქრისტესკენ მიმავალ სულიერი ბრძოლის გზაზე შედგომისკენ აღგვძრავს.
როგორი მარტივია სინამდვილეში ეს ძალისხმევა! სწორედ ისე მოაწყო ყველაფერი ჩვენმა ნუგეშინისმცემელმა სულიწმიდამ, რომ ჩვენთვის ყველაფერი მარტივი ყოფილიყო. საკუთარ თავზე იძულების შედეგად სულიერ ცხოვრებას ფრთა ესხმევა, ჩვენი ხორციელი ბუნება გარდაიქმნება და ქრისტეს ემსგავსება. ეს არის გზა ჩვენი ცხოვრების წინ და მაღლა მიმართვისა, საკუთარ გულში ქრისტეს ხმის საიდუმლოებრივად მოსმენისა და წმიდათა წმიდასთან მიახლებისა.
დასკვნის სახით, შევაჯამოთ ყველაფერი, რაც ძალისხმევასა და შრომაზე ვისაუბრეთ. კეთილი ნებით ქრისტესთვის საკუთარი თავის იძულება სულიწმიდის ნიჭების წყაროა და მცირედში მოთმინებაც კი მოგვიტანს სულიერ ნაყოფებს. წმ. გრიგოლ პალამა ამბობს: ,, მკაცრი ზამთრის შემდეგ, ყვავილობის ხანა დგება’’. მოდის გაზაფხული, ხეები ფოთლებსა და კვირტებს ისხავენ, მწიფდება მისი ნაყოფები. ამ გზით ქრისტეს მეომარი ზეციურ ანგელოზს ემსგავსება. მან იცის ისიც, თუ რამდენად ახლოს მივიდა ქრისტესთან და ისიც, რომ ,, არიან ვინმე აქა მდგომარეთაგანნი, რომელთა არა იხილონ გემოჲ სიკუდილისაჲ, ვიდრემდე იხილონ სასუფეველი ღმრთისაჲ, მომავალი ძალითა’’(მკ. 9:1). ეს არის მარადიული კანონზომიერება. ის, რასაც ჩვენ სამყაროს აღსასრულისას ველოდებით, ჯერ კიდევ ამქვეყნიურ ცხოვრებაში განიცდება ადამიანის მიერ, როგორც ქრისტეს სასუფევლისთვის წინდობა.
ასე რომ, მოდით ცოტათი მაინც ვიშრომოთ, რომ მარადიული სასუფევლის მემკვიდრენი გავხდეთ და ჩვენი სული ჯერ კიდევ ხორცში მყოფი იგემებს მომავავალ სიცოცხლეს. ამის შემდეგ, ის შინაგანად სხვა სამყაროში გადასახლდება. მოღვაწე საღმრთო მადლთან ზიარებით, ეზიარება უკვდავებასაც და ხდება ,,ვითარცა ღმერთი’’ – ანუ მადლით ღმერთი. ის სამყაროს შემოქმედ ცოცხალ ღმერთთან ერთად უმზერს მთელ ქმნილებას და გამოცდილებით იძენს საღმრთო ცოდნას, რადგან მისი გონება და გული მუდამ განღმრთობისკენ, ანუ ქრისტეს მოუკლებელი მსგავსებისკენ ისწრაფვოდა.
აი, ასეთია ჩვენი ღმერთი! რას აღარ გვაძლევს ჩვენი სიცოცხლის მპყრობელი ღმერთი ჩვენი უმცირესი ძალისხმევის სანაცვლოდ. ჭეშმარიტად ღირს ყოველდღე სიკვდილი ქრისტესთვის!
ჭეშმარიტად ღირს ყოველდღე სიკვდილი ქრისტესთვის!
,, მრავალმოწყალე არს მეუფე ჩვენი და კაცთმოყვარე. შეიწყნარებს უკანასკნელთა ვითარცა პირველთა, და განუსვენებს მეათერთმეტისა ჟამსა მოსრულთა… ყოველნივე ერთბაშად განსცხრებოდნენ, რამეთუ დღეს ტაბლა სავსე არს, იშვებდით ყოველნი. ზვარაკი ჭამებული მზა არს, ნურავინ წარვალს მშიერი. ყოველნივე იშვებდით სერითა ამით სარწმუნოებისათა…რომლისა არს დიდება და სიმტკიცე, უკუნითი უკუნისამდე, ამინ! (წმ.იოანე ოქროპირის სააღდგომო სიტყვა)
წყარო: https://azbyka.ru
სტატიაში გამოყენებული ფოტო მასალა შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©
