,,მათთვის ვინც ხორცში იმყოფებიან, მაგრამ სათნოებებით სრულყოფილებას მისწვდნენ, საზღვარი, ნიშანი და კანონი სულისა და ხორცისა ასეთია: წარუტაცებელი გული, სრული სიყვარული, სიმდაბლის წყარო, გონების ღმერთამდე ამაღლება, სულში ქრისტეს დამკვიდრება, სინათლისა და ლოცვის მოუკლებლობა’’ (წმ. იოანე კიბისაღმწერელი, 26-ე სიტყვა). წინა შეხვედრებზე ჩვენ პირველ ორ თვისებაზე ვისაუბრეთ, ახლა კი სიმდაბლის წყაროზე გავამახვილებთ ყურადღებას.
სულიერად სრულყოფილი ადამიანების გულში სიმდაბლის წყარო ჩქეფს. წყარო, რომელიც სიმდაბლით განსჭვალულ უამრავ შეგრძნებასა და გულისსიტყვას ბადებს. სიმდაბლე ეს არის იმ ადამიანის შინაგანი მდგომარეობა, რომლის გულშიც ქრისტე მკვიდრობს. არსებობს კიდევ ასეთი სათნოება – მდაბალსიბრძნეობა, როდესაც ადამიანი აზროვნებს სიმდაბლით, აქვს მდაბალი გულისსიტყვები და მდაბალი გული.
ამრიგად, სრულყოფილი ადამიანის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი მდაბალსიბრძნეობის წყაროა. სიტყვა ,,წყარო’’ ჩემზე განსაკუთრებულ შთაბეჭდილებას ახდენს, რადგან თავად უფალი იყენებს ამ სიტყვას: ,, ხოლო რომელმან სუას წყლისა მისგან, რომელი მე მივსცე მას, არღარა სწყუროდის უკუნისამდე, არამედ წყალი, რომელი მე მივსცე მას, იქმნეს მის შორის წყარო წყლის, რომელი ვიდოდეს ცხორებად საუკუნოდ’’(ინ. 4:14).
გამოდის, რომ ადამიანში წარმოიქმნება წყარო, რომელიც ცოცხალ წყალს წარმოადინებს. ჩვენს გულში დამკვიდრებული სულიწმიდის მადლი მხოლოდ ერთ შეგრძნებას ან აზრს კი არ ბადებს ჩვენში, არამედ ის ხდება წყარო უამრავი სხვადასხვა აზრებისა და განცდებისა. ეს ჰგავს იმ წყაროს, რომელიც ცივ, ცოცხალ და სასარგებლო წყალს წარმოადინებს, შენც უყურებ, გიხარია და აღტაცებული ხარ იმით, რომ ასეთ მშრალ ადგილას ესეთი ოაზისი აღმოაჩინე. ადამიანის გულშიც ასე იწყებს ფეთქვას მადლის წყარო, რომლიდანაც გულის სიღრმეში, დამოუკიდებლად მოედინება მრავალი წმინდა გულისსიტყვა. წმინდა იოსებ ისიქასტი ამბობდა:
,,ჩემს გულში იმდენი აზრი და შეგრძნებაა, რომ ათი მწერალიც რომ ცდილობდეს ყველაფრის ჩაწერას, მაინც ვერ მოასწრებდნენ’’.
რა თქმა უნდა, ეს იმას კი არ ნიშნავს, რომ წმინდანები რაღაც ფილოსოფიურ საკითხებზე ფიქრობდნენ, არა. ეს არის სულიწმიდის გამოცდილება, რადგან ეს წმინდა აზრები და გულისსიტყვები, გულში იბადებიან და არა ტვინში.
წმინდა იოანე სინელი ამბობს, რომ მდაბალსიბრძნეობა არის ის საგანძური, რომელსაც ნეტარ სიმდაბლემდე მივყავართ, რომელიც თავის მხრივ, ქრისტეს შესამოსელია. მაინც რა არის მდაბალსიბრძნეობა? სხვადასხვა ბრძენი წმინდა მამა სხვადასხვაგვარად განმარტავს. ერთმა თქვა, რომ ეს არის საკუთარი მიღწევების დავიწყება. მაგალითად, როდესაც რაღაც სიკეთეს გააკეთებ, იმ წამსზე ივიწყებ და არ ამბობ, შეხედეთ ეს რა გავაკეთეო.
მახსოვს, ერთხელ წმინდა ეფრემ კატუნაკელმა კატუნაკებში დამიბარა და საკუთარი გამოცდილების შესახებ მიამბო. მან საიდუმლოებრივად შეიგრძნო, რომ სიკვდილის პირას იმყოფებოდა და ქრისტეს სამსჯავროზე წარსდგა.
– როდესაც საკუთარი თავი დავინახე მივხვდი, რომ საერთოდ არაფერი გამაჩნდა, – ყვებოდა მამა ეფრემი.
მე ვუთხარი:
– მამაო, 20 წლის ასაკში ყველაფერი დატოვე, 60 წელზე მეტი უდაბნოში გაატარე, მთელი ცხოვრება სიწმინდით იცხოვრე და 42 წლის განმავლობაში უმკაცრესი ადამიანის მორჩილი იყავი. ასეთი მდიდარი სულიერი გამოცდილება მოიხვეჭე, ასეთი მადლის, ამდენი საღმრთო გამოცხადების ღირსი გახდი და ახლა ამბობ, რომ ქრისტესთვის სათქმელი არაფერი გაქვს?
– შვილო, უბრალოდ შევხედე საკუთარ თავს და მიხვდი, რომ საერთოდ არაფერი გამაჩნია, საერთოდ!
ასეთი მდაბალსიბრძნეობა აქვთ წმინდა მამებს. ისინი საკუთარ თავში ვერანაირ ღირსებას ვერ ხედავენ. არ იციან რითი წარსდგნენ ქრისტეს წინაშე და ამიტომაც, ყველა მიღწევას ივიწყებენ, არ ფიქრობენ მათზე და მეტსაც ვიტყვით, არაფრადაც თვლიან მათ.
ერთხელ, წმინდა პაისის კალივაში, ერთ-ერთი ჩვენი საუბრისას მან თქვა:
,,ყოველდღიურად სასოწარკვეთილებას ვებრძვი: არ ვიცი გადავრჩები თუ ვერა. იქნებ შემიწყალოს უფალმა და გადავრჩე. აქ კიდე ამდენი ადამიანი მოდის, კარებზე მიკაკუნებენ და ყველას წმინდანი ვგონივარ’’.
აი ასე აზროვნებდა წმინდა ადამიანი. ახლა კი შევადაროთ მას საკუთარი თავი და გავიხსენოთ, როგორ ჩამოვთვლით ხოლმე აღსარებისას ჩვენს ღირსებებს, ველოდებით კიდეც, როდის გვკითხავენ ჩვენი ცხოვრების შესახებ, რომ როგორმე რაიმე გასაოცარი მოვყვეთ. ისეთ ადამიანებსაც კი ნახავთ, რომლებიც საკუთარ თავზე იმდენს საუბრობენ, რომ ზედმეტი ლმობიერებისგან ცრემლიც კი სდით ხოლმე. ეს არის შეშლილობის პიკი! სულიერი თვალსაზრისით, საკუთარი თავის განსაკუთრებულ ადამიანად მიჩნევა ქრისტეს წინაშე სრული უგუნურებაა.
ასე რომ, მდაბალსიბრძნეობა არის საკუთარი თავის უკანასკნელად და ყველაზე ცოდვილად შერაცხვა. ისინი თვლიდნენ, რომ მათზე უარესი და მათზე ცოდვილი არავინ იყო. აი ასეთი შეგრძნებები ჰქონდათ წმინდა ადამიანებს.
ადრე გითხარით კიდეც, თუ რა უთხრა წმინდა სოფრონ ესექსელმა(სახაროვი) ერთ მონაზონს, რომელმაც მას თავისი მდგომარეობა აღუწერა:
– მამაო, ვგრძნობ, რომ ფსკერზე ვარ.
– დარწმუნებული ხარ რომ ფსკერს მიაღწიე? კარგია, მტკიცედ დგახარ?
– დიახ.
– არაფერიც. ჩემს თავზე ჯერ არ დაგიბიჯებია. მე კიდევ უფრო ქვემოთ ვარ, ვიდრე გგონია.
ძალიან ლამაზად ამბობს წმინდა ისააკ ასური: ,,ვინც ყველაზე ქვემოთაა, სადღა დაეცემა?’’
,,ზოგი ამბობს, რომ მდაბალსიბრძნეობა გონებით საკუთარი უძლურებისა და სისუსტის შეცნობაა’’. აუცილებელია, საკუთარი უძლურების შეგრძნება.
,,ზოგიც ამბობს, რომ მდაბალსიბრძნეობის ნიშანი იმაში მდგომარეობს, რომ როდესაც შეურაცხყოფენ, ის მაინც შირიგებას ცდილობს, რათა მათ შორის არსებული მტრობა განაქარვოს’’.
ასეთი ადამიანი მიისწრაფვის შირიგებისა და მშვიდობისკენ და არა პირიქით. ის არ ცდილობს, რომ დაპირისპირება უფრო გააღვივოს.
,,ზოგი ამბობს, რომ მდაბალსიბრძნეობა მადლისა და ღმრთის მოწყალების შეცნობაა’’. ,,ზოგიც კი ამბობს, რომ მდაბალსიბრძნეობა სულის შემუსვრილების განცდა და საკუთარი ნების უარყოფაა’’.
აუცილებელია გულის შემუსვრილების განცდა და საკუთარი ნების უარყოფა. არსებობენ ისეთი ადამიანებიც, რომლებშიც იმდენად დიდი წინააღმდეგობის სულია, რომ საკუთარ ნებაზე უარის თქმა რომ უხსენო, მყისვე ფეთქდებიან. ზოგჯერ მორჩილებზე ვატარებ ხოლმე ასეთ ,,ტესტს’’. ვეუბნები: ,, ეს ბოთლი ასე დადე’’. ის კი მაინც თავისებურად დებს. ვეუბნები: ,,არა, აი ასე დადე’’. მაინც ისე დებს, როგორც უნდა. განა ასეთი ძნელია როგორც გთხოვენ ისე დადო? აღმოჩნდება ხოლმე, რომ მისთვის თითქმის შეუძლებელია ეს.
მახსოვს, ერთხელ წმინდა ირაკლიდიოსის მონასტრის იღუმენია, დედა ხარიფეა მიყვებოდა ერთი თვითნება დის შესახებ, რომელიც მივიდა მასთან და ჰკითხა:
– დედაო, ეს საქმე როგორ გავაკეთო?
– აი, ასე გააკეთე
– მაგრამ ასე არ შემიძლია, მძიმეა.
– კარგი, მაშინ ასე.
– ესეც არ გამოვა.
– მაშინ ისე გააკეთე, როგორც გინდა.
როგორც კი მოისმინა ფრაზა ,,როგორც გინდა ისე გააკეთე’’, ეგრევე თქვა: ,,მაკურთხეთ’’. მხოლოდ ამ შემთხვევაში დამშვიდდა. დედა იღუმენიამ სამი გზა მიუთითა და მან მხოლოდ ის აირჩია, რომელიც თავად სურდა.
წმ. იოანე სინელი ამბობს:
,,მდაბალსიბრძნეობა არის სულის უსახელო სათნოება. მისი სახელი მხოლოდ მათთვისაა ცნობილი, ვინც საკუთარი გამოცდილებით შეიცნო ის’’.
მდაბალსიბრძნეობა – ეს არის სულიწმიდის მადლი. უსახელოს იმიტომ უწოდებს, რომ რაც არ უნდა დავარქვათ: მადლი, ენერგია, სიმდიდრე, საუნჯე… მისი გამოთქმა მაინც შეუძლებელია. ვის შეუძლია ისაუბროს მასზე? მხოლოდ მათ, ვინც საკუთარი გამოცდილებით შეიცნეს და მისი ნაყოფები იგემეს. ამასთან ერთად, ის არის ,,გამოუთქმელი სიმდიდრე’’. მის შესახებ მხოლოდ წმინდანებს შეუძლიათ საუბარი, მათ ვინც ეს სათნოება საკუთარ თავში ააღორძინეს. ეს არის ,,ღმრთის საკუთრება, რადგან უფალი ამბობს: ,,ისწავეთ ჩემგან, რამეთუ მშვიდ ვარ და მდაბალ გულითა (მთ.11:29)’’. მდაბალსიბრძნეობა ისეთივე მიუწვდომელია, როგორიც თავად ქრისტე. ათასობით ეპითეტიც რომ მოვიყვანოთ, ჩვენ ხომ სრულად ვერ აღვწერთ მას. აქედან გამომდინარე, ადამიანიც, რომელიც ღმრთის ხატია, ასევე გამოუთქმელი და აღუწერელია. მდაბალი ადამიანი მიუწვდომელია თავისი სიდიადით, რადგან მის გულში მდაბალი ქრისტე მკვიდრობს და ისიც მას ემსგავსება. სწორედ ქრისტე გვასწალის სიმდაბლეს და ვინც მისგან ისწავლის, ის გადარჩება.
მოდით მდაბალსიბრძნეობის ნიშნებს ჩავუღრმავდეთ.
,,როგორც კი ჩვენში მდაბალსიბრძნეობის ყვავილი აღმოცენდება, მაშინ შევიძულებთ ყოველგვარ ადამიანურ ქება-დიდებას. თუმცა, ამასაც შრომა სჭირდება’’.
მდაბალ ადამიანს ძალიან ღლის ქება და ის არ ეძებს ადამიანურ დიდებას. როდესაც აქებენ, დიდ დისკომფორტს განიცდის. ხოლო ამაყი და ეგოისტი ხარობს ამ დიდებით. თითოეულ ჩვენგანშია ეს დიდების არაჯანსაღი წყურვილი. როდესაც ჩვენზე კარგს ამბობენ, თავს ვაჩვენებთ თითქოს არ მოგვწონს, მაგრამ სინამდვილეში გვსურს, რომ არ შეწყდეს ეს ქება.
როდესაც საკუთარ თავში მრისხანებას და გამძვინვარებას ვამჩნევთ, ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენში ეგოიზმია გამეფებული და შორს ვართ სიმდაბლისგან. მრისხანე, ნერვიულ, მუდამ გაღიზიანებულ ადამიანში, რომელიც მრისხანებისა და გაღიზიანებისგან კბილებს აღრჭიალებს, წვეთი სიმდაბლე არ არის. ასეთ ადამიანს სულიერი მკურნალი სჭირდება. სადაც მრისხანება და აგრესიაა, იქ ვერ ჩერდება სიმდაბლე. თუ ამ ყველაფერს საკუთარ თავში ხედავ, შეგიძლია პირდაპირ დაასკვნა, რომ შენში ეგოიზმი და სიამაყეა და გაკლია სიმდაბლე.
როდესაც ადამიანი სულიერ ცხოვებას იწყებს, ის იძულებს დიდებას და ქებას; გაურბის მრისხანებას, აგრესიას, კამათს და ა.შ. სულიერი წინსვლის შემთხვევაში, ყველაფერ კარგს, რასაც აღასრულებს, ,,არარაობად’’ ჩათვლის. სხვები ეტყვიან ყოჩაღ, როგორი სიკეთე გაგიკეთებიაო! ის კი საპასუხოდ ჰკითხავს: ,,განა რამე კარგი გავაკეთე? სიბილწის მეტს არაფერს ჩავდივარ’’.
წმ. იოანე სინელი აგრძელებს:
,, მდაბალსიბრძნეობის პირველი და სხვებზე აღმატებული ნიშანი დამცირების სიხარულით მიღებაში მდგომარეობს. როდესაც სული გაშლილი ხელებით მიიღებს და გულში ჩაიკრავს მათ, როგორც წამალს და დიდ ცოდვათა მაკურნებელ საშუალებას’’.
ის ადამიანი, ვინც მდაბალსიბრძნეობაში წარემატება, უსიამოვნებებს, ცილისწამებებს, დამცირებას, დაცინვას და შეურაცხყოფებს დიდი სიხარულით იღებს. მე ვიცნობდი ერთ ადამიანს, რომელმაც, სამწუხაროდ, თავი მოიკლა იმის გამო, რომ დამცირება ვერ აიტანა. მართლაც, ცილისწამების ატანა ძალიან რთულია. მაგრამ ის ადამიანები, რომლებიც სიწმინდეს მიეახლნენ და სათნოებები მოიხვეჭეს, ცილისწამებების ან დამცირების შემთხვევაში, როგორც წმინდა იოანე ამბობს, გაშლილი ხელებით, სიხარულით იღებდნენ მათ.
წმინდა პაისი ამბობდა: ,, იმაზე დიდი მადლი არავის ეძლევა, თუ არა დამცირებულ ადამიანს. ლოცვის, მარხვის და ღამისთევების წყალობით, ჩემს გულს უხვი მადლი შეხებია, მაგრამ ის მადლისმიერი გამოცდილება, რომელიც დამცირებების, ცილისწამებებისა და შეურაცხყოფების შემდეგ მივიღე, ყველაზე ძლიერი იყო’’.
რატომაა ასე? იმიტომ, რომ ასე შენ ქრისტეს ემსგავსები.
წმინდა პაისი კიდევ ამბობდა: ,, ის, ვინც შეურაცხყოფას მოითმენს, ემსგავსება ყველაზე შეურაცხყოფილ ქრისტეს და ეს შეურაცხყოფილი და დამცირებული ქრისტე, შედის ამ ადამიანის გულში და მარადიულად იქ რჩება’’.
ვაგრძელებთ… ,,მდაბალსიბრძნეობის კიდევ ერთი ნიშანი საკუთარ თავში ყოველგვარი მრისხანების ამოძირკვაა’’.
კვლავ მრისხანებაზე საუბრობს. მისი ყოველგვარი გამოვლინება: მრისხანე მზერა, ირონია და ნებისმიერი არაკეთილმოსურნე მოძრაობა ქრება, თუკი ჩვენში მდაბალსიბრძნეობა აღორძინდება.
,,მესამე და აღმატებული საფეხური სწავლის მუდმივი სურვილი და საკუთარი კეთილი საქმეების უნდობლობაა’’.
ეს ნიშნავს, რომ მდაბალი ადამიანი თავის ყოველ საქმეს კითხვის ნიშანს უსვამს. ის ამბობს: ,, კარგია, რომ შევძელი და გავაკეთე ეს, მაგრამ მიიღებს უფალი ამას? ვინ იცის, ის როგორ ფიქრობს ამაზე?’’. მასში არ არის არანაირი თავხედური თავდაჯერებულობა მის მიერ აღსრულებული საქმის მიმართ. წმ. იოანე ამატებს: ,,სწავლის მუდმივი სურვილი’’.
მდაბალი ადამიანი არასდროს ამბობს, რომ ყველაფერი იცის და მუდამ გრძნობს მეტი სწავლის საჭიროებას. ის, ვინც ამბობს, რომ ყველაფერი იცის, სინამდვილეში არც არაფერი იცის. ხდება ხოლმე, რომ მოდის ადამიანი, რომ თავის პრობლემაზე ისაუბროს და მეორე ადამიანის აზრი გაიგოს, მაგრამ იმდენ საუბარს იწყებს, რომ ვეღარ გააჩერებ. მერე საკუთარ თავს ვეკითხები: ,,რისთვის მოვიდა? ახლა ამას ჩემი აზრი აინტერესებს? თუ უბრალოდ თავისი სათქმელის თქმა უნდა?’’ ხშირადაა შემთხვევები, როდესაც ადამიანებში სწავლის არანაირი სურვილი არ არის. რომ იცოდეთ თუ მოსმენის და სწავლის როგორი სურვილი ჰქონდათ წმინდა მამებს და მათ შორის ჩვენს თანამედროვეებსაც!
მახსოვს, რომ როდესაც ჩვენმა მამა იოსებმა(ვატოპედელმა) წმ. სოფრონ სახაროვის წიგნი წაიკითხა, მას ინგლისში წასვლა და მასთან შეხვედრა მოუნდა. უბრალოდ შეგახსენებთ, რომ ის(მამა იოსები) ისეთ დიად სულიერ ადამიანებთან ცხოვრობდა, როგორებიც იყვნენ: წმინდა იოსებ ისიქასტი, წმინდა ეფრემ კატუნაკელი, არქიმანდრიტი ხარალამპე და არქიმანდრიტი ეფრემ არიზონელი. ის მათი სულიერი გამოცდილებებით იკვებებოდა და მათი თანაბარი მოძღვარი გახდა. მაშინ მეც ძალიან მომინდა ინგლისში წასვლა, მაგრამ არ ვიცოდი, როგორ გამებედა ამ სურვილის მამა იოსებისთვის განდობა. მაინც გადავწყვიტე და ვუთხარი: ,,მამაო, წავიდეთ ერთად?’’. მანაც მიპასუხა: ,,თუ ყველაფერს ორგანიზებას გაუწევ…’’.
როდესაც ესექსის მონასტერში მივედით, მამა იოსები პატარა მოსწავლეს ჰგავდა. როდესაც მამა სოფრონი დაინახა, უთხრა, მამაო, შენი სიტყვის მოსასმენად მოვსულვართო. პატარა ბავშვივით უსმენდა მამა სოფრონის და მის თითოეულ სიტყვას იჭერდა. ეს უკანასკნელი ჩვენი ეპოქის ერთ-ერთი სულიერი გიგანტია. მეორე დღეს მამა იოსებს უთხრა: ,,მამაო, ხვალ მონაზონთა კრებას მოვაწყობთ და ჩვენი მონასტრის ძმებს და დებს გაესაუბრეთ’’. – მამა იოსებმა უპასუხა: ,,თქვენი თანდასწრებით საუბარს ვერ გავბედავ’’. მოხდა ისე, რომ მამა სოფრონი იმ შეკრებაზე არ მივიდა მამა იოსები უხერხულ მდგომარეობაში რომ არ ჩაეყენებინა. ეს ის შემთხვევა იყო, როდესაც ორივე ერთმანეთისგან სწავლობდა.
ყოველ ჯერზე, როდესაც მამა იოსები რთული გადაწყვეტილების წინაშე იდგა, კატუნაკებში მიდიოდა, რათა მამა ეფრემს შეხვედროდა და ეკითხა, თუ როგორ მოქცეულიყო. თავად მამა ეფრემიც, ეს უდიდესი ადამიანი, რომელსაც მჭვრეტელობის ნიჭი ჰქონდა და ქრისტეს პირისპირ ესაუბრებოდა, როდესაც რაიმე ჰქონდა გადასაწყვეტი, ან ჩვენს მამა იოსებს მიმართავდა, ან რომელიმე ახალგაზრდა მონაზონს და ეკითხებოდა: ,,რა გავაკეთო? ასე მოვიქცე თუ ისე?’’. როგორც ხედავთ, წმინდანებს სურთ, რომ მუდამ რჩევა მიიღონ, მოისმინონ, გაიგონ და ისწავლონ. არც ერთი მათგანი არ ამბობდა, ყველაფერი ვიცითო. ისინი ღრმა სიმდაბლით აღვსილი ადამიანები იყვნენ.
მამა იოსები ხშირად გვიყვებოდა ერთ შემთხვევას ამბა პახუმის ცხოვრებიდან. შეიძლება ითქვას, რომ ის მთელი სამყაროს მნათობი იყო, რომელიც რამდენიმე ათასი მონაზვნის სულიერი მამა გახლდათ. ერთხელ, ამბა პახუმიმ ერთი ახალგაზრდა მონაზონი, 25 წლის თეოდორე დააყენა და უთხრა, რომ საძმოსთვის სულის სასარგებო სიტყვა ეთქვა. ის თავადაც დაჯდა და უსმენდა. ამან ზოგიერთი ასაკოვანი მონაზვნის უკმაყოფილება გამოიწვია, რაზეც ამბა პახუმიმ მკაცრად უპასუხა: ,,მე თქვენი მოძღვარი ვარ. მეც კი დიდი ყურადღებით ვუსმენდი და სარგებელიც მივიღე, თქვენ კი აღშფოთდით იმის გამო, რომ ის ძალიან ახალგაზრდაა’’.
მის ცხოვრებაში ერთი ასეთი შემთხვევაც იყო. ერთხელ, ამბა პახუმი იჯდა და იმ უდაბური ადგილებისთვის ჩვეული საქმიანობით, კალათების დამზადებით იყო დაკავებული. მასთან ერთი ობოლი ბიჭი მივიდა, რომელიც იმ მონასტერში ცხოვრობდა. ამ ბიჭმა არ იცოდა, რომ ვისაც ესაუბრებოდა, თავად მონასტრის იღუმენი იყო და ჰკითხა: ,, მამაო, როგორ წნავ? სხვანაირად უნდა გააკეთო’’. წმინდა პახუმიმ უპასუხა: ,,მართლა, შვილო? აბა მაჩვენე როგორ უნდა’’. მანაც აიღო კალათი და უჩვენა. თქვენ გგონიათ, რომ ეს პატარა ბიჭი მას რაიმე ახალს უჩვენებდა? წმინდა პახუმს ხომ უამრავი წელი გაეტარებინა უდაბნოში და ეს საქმიანობაც ზედმიწევნით იცოდა. რა თქმა უნდა, ამ ბიჭს ამ საქმეში დიდი გამოცდილება არ ჰქონდა და კარგადაც არ გამოსდიოდა, მაგრამ წმინდა პახუმი ყურადღებით უყურებდა და თავადაც იმეორებდა მის მოძრაობებს. მისი გული სულიწმიდის მადლით იყო აღვსილი და ბიჭის ნათქვამმა ოდნავი გაღიზიანებაც არ გამოიწვია მასში. წმინდა ადამიანი მუდამ მზადაა, რომ მოსწავლე გახდეს და არასდროს იტყვის, შენ ვინ ხარ, განა მე არ ვიციო?
წმ. იოანე ამბობს:
,,ვინც მდაბალსიბრძნეობის სათნოებით ცხოვრობს ქორწინებაში, ის არის მშვიდი, თავაზიანი და გულმოწყალე’’.
ზოგ ადამიანს არ შეუძლია მოყვასის თანაგრძნობა. ისინი მუდამ განიკითხავენ… მართალიც რომ იყოს, მოწყალე გულს არ შეუძლია, რომ მეორე ადამიანს არაკეთილმოსურნედ შეხედოს. თავაზიანია ის ადამიანი, რომელთან ურთიერთობაც სასიამოვნოა და მასთან ყოფნა გიხარია. ასეთ ადამიანს როდესაც ხედავ, სული მშვიდდება და ისვენებს.
წმინდა იოანე ამატებს, რომ მდაბალი ადამიანი არის მშვიდი და დაუმწუხრებელი. ასეთ ადამიანთან ურთიერთობა კი ძალიან მარტივია. ის გეუბნება: ,,როგორც გირჩევნია და გაწყობს ისე გააკეთე’’. მისთვის არ არსებობს არანაირი პრობლემა და სირთულე. ის არავის ამძიმებს და ტვირთად არ აწვება. ვიცნობდი მე წმინდა ადამიანებს, რომლებიც ამგვარად საუბრობდნენ და ურთიერთობდნენ და ეს მათში არანაირ უარყოფით განცდას არ იწვევდა. როდესაც ადამიანს ეუბნები: ,,ძმაო, როგორც გირჩევნია ისე მოიქეცი’’, ამით მას სიმსუბუქეს ანიჭებ და მისი სახით მეგობარს იძენ.
მდაბალი არასდროს არაფერზე წუხს. ის მუდამ გაწონასწორებულ მდგომარებაში იმყოფება, მშვიდადაა, ფხიზლად და მოჭიმულად.
მდაბალი ადამიანი არის უვნებო: ,, რამეთუ სიმდაბლესა შინა ჩუენსა მომიჴსენნა ჩუენ უფალმან, რამეთუ უკუნისამდე არს წყალობაჲ მისი; და მიჴსნა ჩუენ მტერთა ჩუენთაგან’’(ფს. 135:23-24)
მდაბალი ჰგავს აუღელვებელ ზღვას, რომელსაც ვერაფერი ააღელვებს. ის საღმრთო სიმშვიდითაა აღსავსე, რადგან მის გულში დიდი სიმდაბლეა გამეფებული და ამიტომაც, ქრისტე არასდროს ტოვებს მას.
,,სხვაა მდაბალსიბრძნეობის მდგომარეობა; სხვაა როდესაც მისი მოხვეჭისთვის იღწვი და სხვა, როდესაც მდაბალს აქებ’’.
პირველი – სრულყოფილი მდგომარეობაა, როგორც წმ. იოანე ამბობს. სრულყოფილი ადამიანი – მდაბალია. რაც არ უნდა უთხრა, მისი გული ოდნავადაც არ აღშფოთდება, რადგან ის უკვე კლდესავით მტკიცეა და ურყევ საფუძველს ჰგავს. მეორე, იღწვის, შრომობს, რომ სიმდაბლე მოიხვეჭოს, ცდილობს სიმდაბლით იფიქროს და ყველაფერში კეთილი გულისსიტყვები და აზრები ჰქონდეს. რა თქმა უნდა, ის ჯერ არ არის სრულყოფილი, მასში ჯერ კიდევ მიდის ბრძოლა და სხვადასხვა გულისსიტყვებისგან შემოტევასაც განიცდის. მორწმუნე ქრისტიანს, რომელსაც ქრისტე უყვარს, აქებს მდაბალ ადამიანს და ნებისმიერ სხვა თანამოძმეს. ის სხვაზე მუდამ კარგს ამბობს.
ერთი ბერი უდაბნოში გაემართა და გზად ერთ კალივაში შეიარა. იქ მცხოვრებმა ერთმა მონაზონმა ჰკითხა:
– საით მიდიხარ, მამაო?
– ბერ პ-სთან მივდივარ.
– ის ძალიან დიდი მამაა! ყოჩაღ, რომ მისი მონახულება გადაწყვიტე. ის ნამდვილი ანგელოზი და წმინდა ადამიანია!
მას გაუკვირდა ეს სიტყვები. როდესაც მამა პ-სთან მივიდა, მისგან ასეთი რამ მოისმინა:
– საიდან მოდიხარ?
– გზად ერთ კალივაში, მამა ნ-სთან შევიარე, მან შენზე ძალიან კარგად ისაუბრა!
მან უპასუხა:
– ის, ვინც თავის ძმას აქებს, უფრო წმინდაა, იდრე ის, ვისაც აქებს.
მოყვასზე კარგი საუბარი დიდი სათნოებაა. ჩვენც ვცადოთ, რომ სულ მცირე, ცუდი მაინც არ ვთქვათ. მაგალითად, როდესაც იმ ადამიანზე გვკითხავენ აზრს, რომლის მიმართაც უარყოფითად ვართ განწყობილნი, უნდა ვეცადოთ, რომ თავი შევიკავოთ და არ ვთქვათ ის, რასაც მასზე ვფიქრობთ. ზოგიერთი ამბობს სჯობს გავჩუმდე, ვიდრე შევცოდოო, ან ამბობს: ,, კი, კარგი ადამიანია, მაგრამ…’’. სულიერი ადამიანი კი სხვაგვარად ფიქრობს და საუბრობს. ის სხვებში ცუდს ვერაფერს ამჩნევს. თუ ჰკითხავენ: ,,ის კარგი ადამიანია?’’. ის უპასუხებს: ,,ძალიან კარგი! საოცარი!’’, სამწუხაროდ ჩვენ გვიჭირს სხვებზე კარგად საუბარი.
იცით, რა არის ყველაზე საშინელება? ესეთი ფენომენი ოჯახებშიც კი გვხვდება. რამდენი მამა არ ესაუბრება თავის შვილებს კეთილი სიტყვებით! განა ასეთი რთულია, რომ შეაქო შენი შვილი? ამის ნაცვლად, ხშირად ამცირებენ და მკაცრი სიტყვებით ტკენენ. სწორედ ამიტომაა, რომ დღეს ამდენი დაზიანებული ბავშვია.
წელს სკოლაში ბავშვებთან გვქონდა შეხვედა. მამა ირაკლიდიოსთან ერთად წავედით. გავესაუბრე ბავშვებს და მათ კითხვებზე ვუპასუხე. ახლა უკვე 60 წლის ვარ და როგორც ბაბუა, ისე ვესაუბრები ხოლმე მათ. როდესაც შეხვედრა დასრულდა და გასასვლელისკენ წავედით, შევნიშნეთ, რომ ერთი ბიჭი მოგვყვებოდა, დაახლოებით 15 წლის იქნებოდა. მოვიდა ჩემთან და მითხრა: ,,შემინდეთ მამაო, შეგიძლიათ, რომ ჩამეხუტოთ?’’. მოულოდნელობისგან უეცრად გაურკვევლობაში აღმოვჩნდი, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ჩავეხუტე და ვუთხარი: ,,ძალიან კარგი ბიჭი ხარ!’’ მან მიპასუხა: ,,განა მამაჩემს არ შეუძლია ეს სიტყვები მითხრას?’’. ამის თქმა იყო და ატირდა. გავიფიქრე, განა როგორი მამაა ასეთი-თქო.
იცოდეთ, რომ ადამიანებს ჩვენი თბილი სიტყვები სჭირდებათ. ადრე მეც არ მესმოდა ეს და თქვენ წარმოიდგინეთ, ათონზე მივხვდი, რომ ეს საჭირო იყო. ერთ ბრძენ მამას როდესაც ესმოდა, თუ როგორ ვლაპარაკობდით ერთმანეთში ახალგაზრდა მონაზვნები(გაუფრთხილებლად და უხეშად) მოდიოდა ხოლმე და გვეტყოდა: ,, ცოტა დაატკბე სიტყვები, მამაო! პურის თაფლთან ერთად ჭამა ხომ გაცილებით უფრო სასიამოვნოა, ვიდრე ძმართან ერთად’’. თავად ამ მამას მუდამ ტკბილი სიტყვა ჰქონდა. მაშინაც კი, როდესაც ვინმეს არ ეთანხმებოდა. სწორედ მის მაგალითზე ვნახეთ, თუ როგორი ძვირფასია ეს თვისება. აი, ეს არის სიმდაბლის ნაყოფი. როგორც ვთქვით, სულიერი ადამიანის გულში მდაბალსიბრძნეობის წყარო ჩქეფს. მას რაღაც გარკვეული პოზიცია კი არ უჭირავს, არამედ სიმდაბლის ცოცხალ წყალს, მრავალ ღმრთივსულიერ, მადლითა და სიტკბოებით განმსჭვალულ აზრს წარმოადინებს და მის ირგვლივ მყოფებს სიმშვიდეს ანიჭებს. როდესაც მდაბალ ადამიანს ვხედავთ, ჩვენ მისგან მომავალ ნათელს ვჭვრეტთ და ვამობთ: ,, ეს ადამიანი მზეს ჰგავს!’’. აი სწორედ ამ სულიერი მზის შუქზე ჩვენ ადამიანის ნამდვილ მშვენიერებას ვხედავთ. ვევედროთ უფალს, რომ მოგვანიჭოს ეს სიმდაბლის სული, რათა მდაბალი ქრისტე დამკვიდრდეს ჩვენს გულში. ამინ.
წყარო: https://pravoslavie.ru
სტატიაში გამოყენებული ილუსტრაცია შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©