არ უნდა ვილოცოთ სხვათა დასანახად
რაც შეეხება ლოცვა, ის უნდა აღვასრულოთ სიბრძნით, სიმდაბლითა და საკუთარი ცოდვილობის გააზრებით და არა კაცთა დასანახად. თუკი ადამიანი ლოცვისას ტირის, მისი ხმა არ უნდა ისმოდეს მეზობელ კელიაში. წინააღმდეგ შემთხვევაში ცხადი გახდება, რომ ადამიანის სულში რაღაც არის არის რიგზე [2, 116].
ფსალმუნთა კითხვისათვის
უძველეს დროში, უმთავრესი საკითხავი ფსალმუნნი იყო. კარგია, თუ ადამიანი ბავშვობიდან კითხულობს ფსალმუნთა განმარტებებს, რადგან ფსალმუნი არა ბგერებით, არამედ სულიერად აღიქმება, იმ საზომით, რამდენადაც ჩვენ საშუალებას ვაძლევთ სულიწმინდას, რომ ჩვენში დამკვიდრდეს. ამასთანავე, თვით ფსალმუნები განაცხადებენ ჩვენთვის სულიწმინდას.
ერთხელ, ძლიერ გამაოცა ერთმა ყმაწვილმა. ის სიყრმიდან კითხულობდა ფსალმუნებს და ახლაც განაგრძობს. რისი გაგება შეიძლება ბავშვობაში? მაგრამ, ადამიანის გული ისრუტავს ფსალმუნთა შინაარსს. დამატებით, ჩვენ უნდა ვკითხულობდეთ ფსალმუნთა განმარტებებს. თუკი ჩვენ არ აღვივსებით ფსალმუნების სულით, ვერც ლოცვაში წარვემატებით, ვერც მარხვაში და ვერც მღვიძარებაში. ფსალმუნნი – განცხადებაა უფლისა, დოგმატთა საიდუმლოს გამჟღავნება, ზნეობრივი და სულიერი ცხოვრების კარიბჭე, ყოვლადწმინდა სამებასთან ზიარება. თუკი ადამიანი განათლებულია, მაგრამ არ კითხულობს ფსალმუნებს, არ ტკბება მისით, – როგორ ელოდება იგი თუნდაც იოტის ოდენა სიხარულს ღვთისაგან. [2, 157–158].
როდესაც არ ძალგიძს ლოცვა და კანონთა ზუსტი აღსრულება, ფსალმუნთა წაკითხვა მაინც აიძულე თავს. ფსალმუნები გამოხატავენ ვედრებას, მორჩილებას, სადიდებელს, სამადლობელს, გადმოსცემენ გრძნობებსა და განცდებს, რომლებსაც ყველაზე უძლური ადამიანის გაცოცხლებაც კი შეუძლიათ. როდესაც ადამიანი გონებას კარგავს, მას მცირეოდენ რაკიას ასმევენ და ის გონს მოდის, სწორედ ამგვარად მოდის ადამიანი გონს ფსალმუნთა კითხვისას. ამიტომაც, იკითხე ფსალმუნები და ნახავ, რომ შენ გონს მოეგები[1, 338].
ფსალმუნნი – სისავსეა ლოცვისა, სისავსეა ღრმთისმეტყველებისა და სულიერ განცდათა. მთელი საეკლესიო ცხოვრება, ყველა გარდამოცემა, კაცობრიობის მთელი ისტორია, პირველქმნილი ადამიდან, სამყაროს უკანასკნელ დღემდე, ყოველი ძველი თუ ახალი (მათ. 13, 52), მოცემულია ფსალმუნებში. მასში გამოხატული ყოველი აზრი, აღწევს მკითხველის გონებასა და გულში და იქცევა მის პირად გამოცდილებად, რომლის საშუალებითაც ადამიანი ერთიანობას ჰპოვებს ყოველ ადამიანთან და ურთიერთობაში შედის ანგელოზებთან [3, 135].
ფსალმუნებშია – მთელი ღვთისმეტყველება, მთელი ასკეტური სწავლება. ფსალმუნთა კითხვა – მონაზონთა პირველადი საქმიანობა იყო, ამიტომაც წმინდა მამებს იგი ძალიან უყვარდათ. ჩვენც ხშირად უნდა ვკითხულობდეთ ფსალმუნებს. არ კითხულობ ფსალმუნებს? მაშინ წარმატებასაც აღარ ელოდო. ძველ დროში, ბერად შედგომის ან ეპისკოპოსად გახდომის მსურველებისათვის, ფსალმუნთა ზედმიწევნით ცოდნა აუცილებელი იყო. [3, 186].
ნიჭთა და მადლისმიერ განცდათა მოლოდინი უფლისაგან
ნიჭთა და მადლისმიერ განცდათა მოლოდინს უფლისაგან, მივყავართ იქამდე, რომ ჩვენ ვკარგავთ აწმყოსა და მომავლის ნიჭებსაც. ამ დროს, უფალი, სრულიად უკუაგდებს ჩვენს სურვილებს, რადგან მას არ შეუძლია ჩვენს სულთან საუბარი. ეს განცდები ხდება თვითმიზანი ჩვენთვის და ჩვენს ღმერთად იქცევა ის, რისი მიღებაც გვსურს და არა თავად ღმერთი, რომელიც გვაძლევს ამ ყოველივეს. ასე რომ, დუმილი – ეს არის ის სივრცე, რომელშიც უნდა ვიცხოვროთ, ცხოვრების საზომი კი, გახლავთ მოყვასი, განსაკუთრებით კი მოძღვარი [1, 84].
როგორც წესი, უფლის წინაშე წარდგომისას, ჩვენ მისგან ვითხოვთ ნიჭებს იმ აზრით, რომ ღირსნი ვართ ამის და ის ვალდებულია მოგვცეს ჩვენ ყოველივე. ჩვენ ვამბობთ: “უფალო, განა შენმა მოციქულმა არ თქვა: ხოლო ჰბაძევდით მადლთა ამათ უფროისთა (1 კორ. 12, 31)? მაშ, მომეცი მე ახლა ის, რასაც გთხოვ, ეს შენს ეკლესიას სჭირდება”. მაგრამ, ეკლესიას არაფერი სჭირდება. ამას შენი სიამაყე საჭიროებს. შენ თავად გრძნობ ასე.
მაგალითად, ხდება ისე, რომ მე, ცოდვაში ჩაძირული ადამიანი, გადავწყვეტ მივატოვო ეს ცოდვა. მე ცოდვას კი არ ვტოვებ, არამედ ვევედრები უფალს მომცეს ნიჭები, რომლებიც მხოლოდ განწმენდილ ადამიანებს აქვთ. და რამდენჯერაც ვეცემი, იმდენჯერ გადავწყვეტ ამ ცოდვისაგან გათავისუფლებას, და რაც უფრო დიდი დრო გადის ჩემს გამოსწორებაში, მით უფრო იზრდება ჩემი მოთხოვნები უფლის მიმართ.
რომელიმე გოგონა, რომელსაც სურს ოჯახის შექმნა, გადაწყვეტს ააშენოს ორსართულიანი სახლი, რომ ის ვინმემ ცოლად მოიყვანოს. გადის წლები და ის ამბობს, რომ საჭიროა ოთხსართულიანი სახლის აშენება, მაგრამ არ მუშაობს, არ ეძებს მშენებლობისათვის ფულს. შემდეგ ის ამბობს, უნდა ავაშენო ექვსართულიანი სახლი, ბოლოს კი დაბერდება და გარდაიცვლება იმავე ქოხში რომელშიც დაიბადა. ასე ვართ ჩვენც. რაც უფრო მეტხანს ვრჩებით ჩვენს დაცემულ მდგომარეობაში, მით მეტად ვზრდით ჩვენს მოთხოვნებს უფლის მიმართ.
მაგალითად, მე ვერ ვახერხებ ზრახვებთან გამკლავებას, ეს ცხადჰყოფს, თუ რა მდგომარეობაშია ჩემი გონება. არ ძალმიძს მრისხანების, გაღიზიანების, წინააღმდეგობის გაწევის სურვილის მოკვეთა. როგორც კი რაიმეს მეტყვიან, მაშინვე რაღაც ამოხტება ჩემი არსებიდან. ელვა არ კვეთს ღრუბლებს ისეთი სისწრაფით, რა სიჩქარითაც მოყვასის განკითხვა ამოდის ჩემი პირიდან. და თუკი განკითხვა არის ჩემს ბაგეებზე, მით უმეტეს ცხოვრობს ის ჩემს ზრახვებში! თუმცაღა, მე მსურს, რომ უფალმა გააკეთოს ის, რასაც მე ვეტყვი. მე მას ვეტყვი: “განმიცხადე ეს!” – და მან უნდა განმიცხადოს ის.
შეჩერდი. შენში ამდენი ვნებაა და გინდა, რომ უფალმა ნიჭები გიბოძოს? შენ გსურს წახვიდე და სიმყუდროვე მოიპოვო, რათა ვერ გაიგო ზღვის ღელვის ხმა, რადგან ის ლოცვაში გიშლის ხელს? შენ ვერ გაიგონებ ღელვის ხმას, მაგრამ ყურადიღებ მღელვარებას ყველა შენი ვნებისა. თავდაპირველად უჩვენე უფალს შენი სიმდაბლე და ის გიბოძებს იმას, რაც თავად სურს მას. ამასთანავე, ეს ნიჭები იქნება შენი ძალებისა და ზრახვების შესაბამისი[1, 196–197].
გავა წლები, და შენ გექნება განცდა იმისა, რომ კვლავაც ისეთი უღირსი, ცოდვილი და ურჯულო ხარ, როგორიც იყავი ხუთი, თხუთმეტი და ორმოცდაათი წლის წინათ. მაგრამ, თუკი შენ მუდამ გემახსოვრება ზეციური სამეფო, ის ნელ-ნელა მიიზიდავს შენს გულს, ოღონდაც რაიმე გარეგნულისკენ, დიადი საქმეებისაკენ არ გაგიწიოს გულმა, მაგალითად იმისაკენ, რომ მომენტალურად იქნე აღტაცებული მესამე ცაზე, როგორც პავლე მოციქული.
როგორც წესი, რაც უფრო დიდხანს იმყოფება ადამიანი ცოდვაში, რაც უფრო დიდხანს ჩერდება უწმინდურებაში, მით უფრო მიეცემა ოცნებას, ანუ ცხოვრობს რაღაც არარეალური ცხოვრებით, თავის ცრუ ოცნებეში, რა უფრო ნაკლებად იღვწის და მიილტვის უფლისაკენ – მით უფრო ფანტასტიურ გადაწყვეტილებებს იღებს იგი და სურს რაც შეიძლება სწრაფად მიაღწიოს ზეცას.
ჩვენი სურვილი, ერთი ნახტომით, ელვისებურად მივეახლოთ უფალს და მივაღწიოთ სრულყოფილებას, სიწმინდეს, ცხადჰყოფს ჩვენს სულიერ უწონასწორობას. დაუთმე უფალს მოგცეს მასთან ნელ-ნელა მიახლების საშუალება. შენ ამას ვერ აცნობიერებ, მაგრამ სინამდვილეში, ღმერთი შენს გულში შემოდის. ყველაფრის დამტევს, შეუძლია დაეტიოს და შენს გულში მოთავსდეს. [1, 383].
ჩვენ, ადამიანებს, როგორც წესი, გვსურს უმალ მოღვაწეთა სიმაღლის მიღწევა, სულიერი ზრდასრულობის წამიერად მოპოვება. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ აღარ უნდა ვიღვაწოთ იმდენი, რამდენსაც ამა თუ იმ ვნების მქონე სხვა წმინდანები იღვწოდნენ. ჩვენ გვგონია, რომ ქრისტეს ჯვრის ტვირთვის ღირსნი ვართ და შეგვიძლია სრულყოფილების უმაღლეს საფეხურზე ასვლა, რომ თვით მოწამეობრივი ღვაწლის ტვირთვაც კი შეგვიძლია, არაფერს შევჭამთ ორმოცი დღე და რომელიმე ხის ფუღუროში ვიცხოვრებთ, განკარგულებებს გავცემთ უფლის მიმართ და ჩვენ ის მოგვისმენს. ვფიქრობთ, რომ შეგვიძლია არ ვჭამოთ ის, რასაც სხვები მიირთმევენ, რომ ყოველ დღე შეგვიძლია ვიმარხულოთ, ვიძინოთ არა სამი, როგორც სხვებმა, არამედ მხოლოდ ერთი ან ორი საათი. ჩვენ გვსურს ვიღვაწოთ ისე, როგორც ჩვენი ეკლესიის უდიდესი წმინდანები იღვწოდნენ. წმინდა პახუმის შესახებ ვკითხულობთ – და გვსურს ვაკეთოთ ის, რასაც ის იქმოდა, ვკითხულობთ წმინდა არსენის შესახებ – და გვსურს მოვიქცეთ ისე, როგორც წმინდა არსენი იქცეოდა. უმოკლეს დროში, ჩვენ გვსურს უმაღლეს სათნოებათა მოხვეჭა და დიდ მოღვაწეთა მსგავსად ცხოვრება. ჩვენ არ გვსურს თანმიმდევრული, ნაბიჯ-ნაბიჯ ზეაღსვლა, არამედ ყველა საფეხურის გამოტოვებით, კენწეროზე გვსურს მოხვედრა.
შეჩერდი. შენი გრძნობები გათავისუფლდნენ ავადმყოფობისაგან? სხვაგვარად რომ ვთქვათ, გაქვს თუ არა გრძნობათა სრულყოფილი სიმშვიდე? სრულყოფილი სიხარული? გაქვს კი, სრულყოფილი კავშირი ღმერთთან? თუკი შენ მორცხვობ, ბრაზდები, სული გეხუთება, ნაწყენდები, ზრახვები გაქვს, ოცნებობ და შენში მოქმედებენ ვნებები, მაშინ, ნუღარ ისწრაფვი ჯვარზე ასასვლელად. პირიქით, დაე, გქონდეს განცდა იმისა, რომ არაფრის მაქნისი არა ხარ.
მე თქვენ მეტყვით: “შევძლებ კი მე ამ მადლისმიერი მდგომარეობის მიღწევას?” ეს ჩვენი მიღწევა არ გახლავთ, ამას ჩვენ უფალი გვაძლევს, როგორც კი ამას მისგან ვითხოვთ. და თუკი, ჩვენ ეს ყოველივე არ გვაქვს, ეს იმიტომ, რომ არ ვითხოვთ ამას უფლისაგან. ეძიებდეთ, და ჰპოვებდეთ, – ამბობს უფალი (მათ. 7,7; ლუკ. 11,9). ის დაგვპირდა ამას და აღასრულებს კიდევაც. როდის? როდესაც ჩევნ ვიღვწით არა ამპარტავნულად, არამედ სიმდაბლით, მხოლოდ უფლისათვის. მაშინ ის უწამლებს ჩვენს გრძნობებს და მოგვმადლებს სათნოებებს.
თუკი ჩვენ გვაქვს სრულყოფილი სიხარული და უშფოთველობა, თუკი არა ვართ დამოკიდებული ადამიანებზე და იმაზე, რაც ჩვენს შიგნით ხდება, თუკი ყველაფერს უფლის მიმართ მადლიერებით ვიღებთ, თუკი ჩვენი გრძნობები მიუკერძოებელია და აღარ გვაცდუნებენ (რადგან, თუკი ადამიანი ცდუნდება, ეს მის უდიდეს შინაგან უძლურებაზე მიუთითებს) , – მაშინ კი, შეგვიძლია ჯვარზე ასვლა.
მაგრამ, თუკი იმის გამო ვცდუნდები, რომ შენ ტაძარში გძინავს, ვცდუნდები იმის გამო, რომ ეზიარე, მიუხედავად იმისა, რომ მარხვა არ დაგიცავს და გუშინ კიდევ მე განმიკითხავდი, ასეთ შემთხვევაში, როგორ მსურს, რომ ჯვარზე ავიდე? როდესაც მოყვასს ვაცდუნებ, ვცოდავ. და როდესაც მე თავად ვცდუნები რაიმეთი, აღმოვაჩენ ჩემს ვნებებს. ღმრთის ადამიანი არ ცდუნდება.
როდესაც ჩვენს გრძნობათა სნეულებანი ქრებიან და გულსა და გონებაში სიმშვიდე ისადგურებს, უკვე აღარ ვართ ამინდის მსგავსად ცვალებადნი: ხან რომ ცხელა, ხან კი – ცივა, როდესაც არ გვავართ ვერცხლისწყლის სვეტს თერმომეტრში, ხან ზემოთ რომ ცოცავს, ხან კი – ქვემოთ, როდესაც ჩვენ მოვიხვეჭთ მუდმივობას, უცვალებლობას, პირველ რიგში, ჩვენი გონება მოდის წონასწორობაში, ის მშვიდია და უფლისაკენ არის მიმართული, – მაშინ კი, შეიძლება რომ ვეძიებდეთ უმაღლესს. მაგრამ, თუკი გონება ჯვარზე ასვლას მოისურვებს, ანუ, ადამიანი მოიწადინებს რაიმე დიადის საკუთარი ძალებით მიღწევას, ან როგორც მოღვაწე, ან როგორც უფლის მჭვრეტელი და სულიერ ტკბობას მიეცემა, თუკი ის არ სასოებს უფალს და არ იდრეკს მის წინაშე მუხლს, მაშინ, ნაცვლად იმისა, რომ იპოვოს ღმერთი, ის მის რისხვასა და გულისწყრომას მიიღებს [1, 473–475].
უფალი შენ გზაჯვარედინზე გელოდება: იქნებ, თუნდაც მრავალი წლის ხეტიალის შემდეგ, შენ დაბრუნდე. ასეთია ჩვენი მამა! და მიუხედავად ამისა, შენ უარს არ ამბობ შენს ოცნებებზე, მიზნებზე, შეხედულებებზე, გადაწყვეტილებებზე, პრეტენზიებზე, საქმიანობებზე?! ასე უგუნურად ხვდები სახიერ ღმერთს? წარმოუდგენელი უგუნურებაა!
როდესაც ადამიანი ფიქრობს, რომ უფალი მას მაშინვე არ მიიღებს, არამედ ჰგონია, რომ ღმერთი მძიმე ტვირთს აჰკიდებს მას, ასეთ დროს, მას ეუფლება სასოწარკვეთა, სევდა და ის აგრძელებს თავის ცოდვისმიერ ცხოვრებას. ნუ შეგეშინდება, და შენ აუცილებლად მიიღებ იმას, რაც გსურს! უფალი შეისმენს შენსას, თუკი შენ არ დაეცემი სულით. მაგრამ იცოდე, ნუ ელი ნაყოფებს დროზე ადრე. შენი გულის, შენი სინანულის და შენი სიწმინდის მიხედვით მიიღებ უფლისაგან საფასურს. ნუ იტყვვი: “სადა ხარ, უფალო? მე შენ ათი წელია გემსახურები და შენ კი არაფერი მომეცი მე!” “მერე რა, რომ მემსახურები, – გპასუხობს უფალი, – მე არ მითხოვია შენგან ეს მსახურება. მე შენ მხოლოდ უბიწოდ, სიფხიზლით, სიბრძნით და ღმრთისმჭვრეტელობით ცხოვრება გთხოვე”.
და ნუღარ გააპროტესტებ: “სად ხარ, უფალო? მე ვლოცულობ, შენ კი ერთხელაც არ განმიცხადე საკუთარი თავი, არ მომეც მე სიხარული, ჩემი ერთი სურვილიც არ ამისრულე. მე ჯანმრთელობას გთხოვ – შენ ავადყოფობას მიგზავნი. შემწეობას გთხოვ – სიკვდილს მიგზავნი. სათნოებებს გთხოვ – ტკივილს მიგზავნი. როგორი ღმერთი ხარ შენ?”
არა! ნურასდროს იფიქრებ ასე. უფალმა იცის, როდის შეძლებს შენი გული რაიმეს დატევნას. თუკი რაიმე ჯერ კიდევ არ მიგიღია, ეს ნიშნავს, რომ შენი გული მას ვერ დაიტევს. შენი გული ისე მჭიდროდ არის ჩახერგილი, თითქოს ყუთში ნივთების დასტა ჩაგეტენოს და ზევიდან დაწოლით მათ დაპრესვას ცდილობდე, ისე, რომ მათ შორის ჰაერისთვის ადგილი აღარ დარჩეს. შენს გულში ჰაერისთვისაც კი არ არის ადგილი და შენ გინდა, რომ მან დაიტიოს ღმერთი, რომელსაც ზეცაც კი ვერ იტევს?
“შვილო ჩემო, როგორც კი დავინახავ, რომ დადგა შესაფერისი მომენტი, დარწმუნებული იყავი, წამითაც არ დავაყოვნებ და აგისრულებ შენს სურვილებს, მისწრაფებებს და ღმრთაებრივ ოცნებებს. წამისყოფაში აღვასრულებ”.
კბილის ექიმი ნემს გიკეთებს და ელოდება, სანამ ნერვი მგრძნობელობას არ დაკარგავს, რათა მკურნალობა დაიწყოს. თუკი ის მაშინვე დაიწყებს მკურნალობას, ტკივილისაგან შეხტები და ექიმმა შესაძლოა კბილი დაგიზიანოს. ასევე უფალიც, ელოდება შესაფერის მომენტს, რომ მოვიდეს და შენი გონება განანათლოს, მთელი სამოთხე მოგიძღვნას შენ. რაზეც შენ ერთი, ორი, სამი, ხუთი, ოცი, ორმოცდაათი წლის განმავლობაში დარდობდი, წამისყოფაში მიიღებ. სინანული ფუჭად არასდროს იკარგება და შენც არაფერს კარგავ, როდესაც სინანულში ირჯები [1, 533–534].
რა არის უფლის მოლოდინი? როდისაა ის ჭეშმარიტი და უფლისათვის სათნო და როდის ცრუ და მცდარი?
პირველ რიგში, უფლის მოლოდინი, შეიძლება იყოს სულიერი განცდა, რომელიც სულის ბუნებრივი მოთხოვნილებიდან გამომდინარეა. რამეთუ, ყოველი ადამიანი საჭიროებს ურთიერთობას და ამიტომაც, მარტოდ მყოფს, სურს ვინმეს ესაუბროს – ასევე მეც, განმარტოვებით ყოფნისას, მოველი საუბარს ქრისტესთან. მეორეს მხრივ, უფლის მოლოდინი, შეიძლება იყოს საკუთარი თავის მოტყუებიდან და ხიბლიდან გამომდინარე. თუკი ადამიანი ფიქრობს, რომ მას შეუძლია მუხლებზე დადგეს, ზეცად აყაპყროს თვალი და მაშინვე დაინახოს ქრისტე, ასეთი ადამიანის მდგომარეობა ძალზედ სახიფათოა. და სულერთია, ამ მოღვაწეს ხორციელი თვალებით სურს უფლის ხილვა თუ სულიერი. თუკი ის, იმის იმედად იკეტება კელიაში, რომ ღმრთაებრივი ნათლით აღივსება მისი გული და მის კელიას გაანათებს, მაშინ, მას გადაუხვევია ჭეშმარიტების გზიდან და მისი მოლოდინი უფლისა მცდარია.
უფლის შეგრძნებითად შეცნობისა და მისი შეხებით ან დანახვით ტკბობის სურვილის უკან, სულიერი ვნებათაღელვა, ეგოიზმი და მაღალი სულიერი მდგომარეობისაკენ უდროო სწრაფვის სურვილი იმალება. ეს აჩვენებს, რომ მე ადამიანური აღქმის ვიწრო ჩარჩოებში ვცდილობ უფლის მოქცევას, რის შედეგადაც, ჩემი ცხოვრება მშფოთვარე და უსიხარული არსებობას ემსგავსება; მას ავსებს არა უფალი, არამედ იმედგაცრუებანი და დაუკმაყოფილებლობის გრძნობა. საკუთარ თავში ჩაკეტილი ჩემი გული, რჩება უნაყოფო, მასში არ მყოფობს ღმერთი. ღვაწლის მნიშვნელობის არასწორ გაგებას, უდავოდ არასწორ შედეგებამდე მივყავართ.
ნუთუ ჩემი მიზანი ის არის, რომ ველოდო, როდის ვიხილავ უფალს, როდისღა მიიღებს ჩემი გული დასტურს მისგან, ვინც ასე ენატრება მას? რა თქმა უნდა, არა! პირიქით, ასეთი მდგომარეობა უკიდურესად სახიფათოა. ასე ხომ, ჩემი ღვაწლი და უფლის ძიების პროცესიც სიცრუე აღმოჩნდება: მსგავსად ყველა იმ მოკვდავისა, რომლებიც მიწიერი კეთილდღეობისა და სიამეებისაკენ მიისწრაფვიან, ასევე მეც, მსურს ვაამო საკუთარ თავს და არა ვემსახურო უფალს .
როგორ ცდება ის, ვინც საერთოდ არ ეძებს უფალს და მის გარეშე ცხოვრობს, თუმცა, სწორედ ასევე ცდება ისიც, ვისაც უფლის თანამყოფობის გრძნობისმიერად განცდა სურს. ღმერთი სრულიად თავისუფალია და ქრის, სადაც მოისურვებს (იოან. 3, 8) მოისურვა – მოვიდა ჩემთან, მოისურვა – განმეშორა. მას ვერც აწმყო და ვერც მომავალი დააბრკოლებს, მას ვერც ჩემი გულის სურვილი შეაჩერებს. უფალი ვერაფრით იქნება შემოზღუდული. და თუკი მე, მცირეოდენ მცდელობას მაინც გამოვიჩენ მის განსაზღვრულ ჩარჩოებში მოსაქცევად, დამსახურებული სასჯელი მოიწევა ჩემზე, ღმერთი კი, მაინც მიუწვდომელი დარჩება ჩემთვის. [3, 112–113].
თუკი უფლის წინაშე დგახარ, მოუხმობ და აკაკუნებ, აკაკუნე მოთმინებით, აუჩქარებლად. ვინც ჩქარობს, მას არ უყვარს ღმერთი. მას მხოლოდ საკუთარი ცნობისწადილის, თავმოყვარეობის, თვითმაამებლობის და საკუთარი ბედნიერებისაკენ სწრაფვის სურვილის დაკმაყოფილება სურს. მას სურს გამოსცადოს უფალი. დავუშვათ, მე არ ვიცი რა მოვიმოქმედო და უფლისაგან ველი რაღაც ნიშანს. თუკი მე ის არ მაძლევს ამას, მე თავად ვიგონებ ამ ნიშანს. ვხედავ, როგორ გადაიფრენს ჩემს სიახლოვეს ჩიტუნა და ვთვლი, რომ ღმერთმა გამომიგზავნა იგი. მე მას მაშინვე უფლის პასუხად მივიჩნევ. ასეთები ვართ ჩვენ, ადამიანები! სინამდვილეში კი, ჩვენ მხოლოდ საკუთარ თავს გვსურს რომ ვაამოთ.
არა, ნუ იჩქარებ, არამედ გაიაზრე რას ითხოვ. სთხოვე სულიწმინდას. შესთხოვე მას სულის სიმშვიდე, გულის სიწმინდე და ნათელი თვალთახედვის ბოძება. მაშინ კი, ქრისტე, მტკიცედ ჩაგიკრავს გულში, როგორც ჩაიკრა უძღები შვილი. არ მითხრა, რომ ვერ გრძნობ, როდესაც ვინმე ძლიერად გეხუტება. ქრისტეც ჩაგეხუტება, თუკი ნამდვილად შესთხოვ მას ამას. შვილო ჩემო, გვეუბნება უფალი, თუკი მე შენ ჯერ კიდევ არ ჩაგხუტებივარ, ეს იმიტომ, რომ შენ თავად არ გსურს ეს [1, 535].
როდესაც იუდეველებმა სასწაულის ჩვენება ითხოვეს ციდან, უფალმა არ მისცა მათ ეს და პასუხად უთხრა: დაანგრიეთ ეს ტაძარი და სამ დღეში აღვადგენ მას (იოან. 2, 19), ტაძარში გულისხმობდა საკუთარ სხეულს. მოგვიანებით, როდესაც მათ კვლავ ითხოვეს ნიშანი ციდან, უფალმა აღნიშნა: “ნათესავი ბოროტი და მემრუშე სასწაულსა ეძიებს, და სასწაული არა ეცეს მას, გარნა სასწაული იგი იონა წინაისწარმეტყუელისაი, – ჩემი სამდღიანი დაფლვისა და აღდგომისა. თუ გნებავთ გრწმენეს, რომ მე ვარ – მარადიულად მყოფი, გნებავთ ნუ დაიჯერებთ” (იხ. მათ. 12, 38-40). სახარებისეულ იგავში, მდიდარი კაცი, ასევე ევედრება აბრაამს სასწაულის აღსრულებას და თავისი ძმებისათვის მკვდრეთით აღმდგარი ლაზარეს გაგზავნას, რათა მათ ჭეშმარიტება შეიმეცნონ. რას პასუხობს მართალი აბრაამი? “ მათ ჰყავთ მოსე და წინასწარმეტყველნი”( ლუკ. 16, 29). სასწაული, რომელსაც შენ ითხოვ, მათ არ მიეცემათ”.
თავად ქრისტეც აღარ აღასრულებდა სასწაულებს, თუკი ადამიანები ამას რაღაცის დასადასტურებლად ელოდნენ, როგორც ნიშანს ზეციდან. იქ კი, სადაც იყო ტკივილი, შიმშილი, ტანჯვა, უღმერთობა, უძლურება, ის ახდენდა სასწაულებს, რადგან ხედავდა სიმდაბლეს, დაცემას, სულიერ წამებას და სასოწარკვეთის საშინელებას.
თუკი მონასტერში მოსულ ადამიანს, სურს რაც შეიძლება მალე იხილოს ღმერთი და რაც შეიძლება სწრაფად გახდეს წმიდანი, ის თავისი მოლოდინების ტყვეობაში იმყოფება და უფალს კი არა, სასწაულებს ეძებს. აი აქ, ჩვენც უნდა ჩავფიქრდეთ, რადგან ჩვენც ხშირად ვამბობთ, რომ უფლისათვის მოვედით მონასტერში, მაშინ, როდესაც სინამდვილეში, ჩვენ საკუთარი თავისთვის ვაკეთებთ ამას. ჩვენი სულიერი მისწრაფებების მიღმა, იმალება რაღაც ევდემონიზმი(20), ეგოიზმი, ფიქრი საკუთარ თავზე და არა უფალზე. ჩვენ ხომ მადლისმიერი ნუგეშისა და უფლის მიერ ჩვენი გულის მოხილვის განცდა გვსურს, ველით სიხარულის შეგრძნებას და გვსურს უფლისა და მისი სიდიადის ხილვა.
მაშ, აღარ შეიძლება რომ ვეძებოთ უფალი? რა თქმა უნდა, შეიძლება, თუკი ამის პარალელურად, არანაირ სასწაულს აღარ ვითხოვ; თუკი სიმდაბლით ვარ აღვსილი და მტკიცედ ვდგავარ იმ აზრზე, რომ ვარ ყოვლად უვარგისი, უღმერთო, ორგული და არა ვარ მზად უფალთან შესახვედრად; თუკი ვთვლი, რომ ვარ პირველი ცოდვილთა შორის (იხ. 1 ტიმ. 1, 15) და მართალთაგან უკანასკნელი (იხ. ეფეს. 3, 8), ვერ ღირს ვარ განხსნად საბელსა ხამლთა მისთა (იხ. მარკ. 1, 7), და თაყვანისცემად ფერხთა მისთა. როდესაც უარვყოფ საკუთარ თავს და სრული გააზრებით ვეტყვი: “უფალო, სხვა არავინა ვარ, თუ არა ბრმა”, – მაშინ, შეიძლება მოვიდეს ჩემთან უფალი [3, 36–37].
წყარო: წიგნიდან “Жить в присутствии Бога” , არქიმანდრიტი ემილიანე (ვაფიდისი), მოსკოვი 2020
სტატიაში გამოყენებული ფოტო შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©
