წმინდა იაკობ მოციქული ამბობს:,,რომელსა ეგონოს თქუენ შორის, ვითარმედ ღმრთის მსახურ არს და არა აღჳრ-ასხმიდეს ენასა თჳსსა, არამედ აცთუნებდეს გულსა თჳსსა, ამისი ამაო არს მსახურებაჲ’’(იაკ.1:26). ადამიანს, რომელსაც ჰგონია, რომ ქრისტესთვის შრომობს, მაგრამ საკუთარ ენას ვერ აკონტროლებს, თავს იტყუებს, ვერ წარემატება სულიერად და იმ რელიგიურ წესებს, რომელსაც აღასრულებს, არანაირი სარგებელი არ მოაქვს მისთვის.
იაკობ მოციქულის ეს სიტყვები საკმაოდ ხისტად ჟღერს, მაგრამ სამწუხაროდ, ეს პრობლემა ჩვენც გვაქვს სულიერ ცხოვრებაში. ამავე თავში, მოციქული ამბობს: ,,აწ უკუე, ძმანო ჩემნო საყუარელნო, იყავნ ყოველი კაცი მოსწრაფე სმენად, მძიმე სიტყუად, მძიმე გულის წყრომად’’(იაკ.1:19) და კიდევ: ,,რომელი სიტყჳთ არა სცთებოდის, იგი სრული კაცი არს’’(იაკ.3:2). ანუ ის ადამიანი, რომლის სიტყვაც კეთილია და შეცდომებამდე არ მიჰყავს, სრულყოფილია. მაგრამ ვინ არის ჩვენს შორის სრულყოფილი? სამწუხაროდ, არავინ. არასრულყოფილების ბეჭედი თითოეულ ჩვენგანსა და ჩვენს ყველა საქმეზეა.
უეჭველია, რომ ენა უამრავ ტკივილს გვაყენებს, მაგრამ როგორ მოვთოკოთ ის? მაგალითად, შეიძლება მთელი დღე თავს ვიკავდებდეთ, ვაკონტროლებდეთ რას ვამბობთ, მაგრამ უეცრად რაღაც უსიამოვნება მოხდება, ან რაღაც კონფლიქტური საუბარი და ჩვენ კვლავ ვფეთქდებით. რა თქმა უნდა, ენა თავისთავად არაფერ შუაშია, ის უბრალოდ ჩვენი სხეულის ერთ-ერთი ორგანოა. ეს ყველაფერი ენის ბრალი კი არ არის, არამედ იმის, ვინც მას აკონტროლებს, ანუ ჩვენი გონების, რომელიც ენას ბრძანებებს უგზავნის. თუკი გონება ენას კეთილ მასალას მიაწვდის, მაშინ ენაც კეთილ სიტყვებს წარმოთქვამს. გამოდის, რომ პრობლემა კონცენტრირებულია ჩვენს გონებაში, რომელიც ხშირად არაფრით არ არის დაკავებული და მოუკლებლად ამაოდმეტყველებს. ასეთი უსაქმური გონება მოწმობს იმაზე, რომ ადამიანი შინაგანი სულიერი საქმიანობით არ არის დაკავებული. სწორედ ამიტომ თვლიდნენ წმინდა მამები, რომ მდუმარება და საკუთარ სიტყვებზე ყურადღება სულიერი ცხოვრების უმნიშვნელოვანესი ელემენტებია.
ჩვენ, რა თქმა უნდა, გვგონია, რომ ამის აღსრულება შეუძლებელია. ვფიქროთ, რომ აი, უდაბნოში რომ ვცხოვრობდეთ კი შევძლებდით მდუმარებასო! მაგრამ საკუთარი გამოცდილებით გეტყვით: ადამიანი სულ რომ უდაბნოში ცხოვრობდეს და მთელი დღე ხმას არ იღებდეს, ეს მაინც არ არის საკმარისი. მისმა გონებამ უნდა ისწავლოს მდუმარება. მაგალითად, არიან ადამიანები, რომლებიც სულ ჩუმად არიან, მაგრამ მათი გონება მოუკლებლად მეტყველებს. გარეგნულად ადამიანი ძალიან ჩუმი და მდუმარე ჩანს, მაგრამ მასში ამოუწურავ ნაკადებად მიედინება მონოლოგები, მსჯელობები, თავის მართლება და ა.შ. ის ჰგავს წისქვილს, რომელიც გაუჩერებლად მუშაობს. განა შესაძლებელია მისი გაჩერება? ან საჭიროა კი? სინამდვილეში, წისქვილი კი არ უნდა გავაჩეროთ, არამედ გადასამუშავებლად სასარგებლო პროდუქტი მივაწოდოთ, რათა საბოლოოდ ხარისხიანი ფქვილი მივიღოთ.
ამიტომაც, ჩვენი გონება სულიერი საქმიანობით უნდა დავაკავოთ. თუ ადამიანი ვერ ლოცულობს, უკიდურეს შემთხვევაში, რაღაც დადებითზე მაინც იფიქროს. სულიერი საკითხავი, ქადაგებების მოსმენა, სულიერ ადამიანთა გარემოცვაში ყოფნა – ეს ყველაფერი ის სასარგებლო პროდუქტებია, რომლებიც ადამიანის გონების წისქვილში მოხვედრისას კეთილ სიტყვებს შობენ. მაგალითად, იმ ადამიანის გონება, რომელიც წმინდა მამათა წიგნებს კითხულობს და ქრისტეს სიტყვას უსმენს, მოუკლებლად წარმოშობს კეთილ ფიქრებსა და ზრახვებს. ხოლო როდესაც ადამიანი უყურებს ან უსმენს რაღაც ცუდს, მისი გონება იწამლება და ენაც გონებაში დაგროვებული უწმინდურობის გადმოღვრას იწყებს, როგორიცაა: განკითხვა, ბილწსიტყვაობა და ა.შ
ჩვენი ენა ონკანის მსგავსია. როგორც კი ხსნი, იმ წამსვე წყალი მოდის. თუკი ამ წყლის სათავე სუფთაა, მაშინ ონკანიდანაც სუფთა წყალი წამოვა. თავისთავად ონკანი არ არის პასუხისმგებელი წყლის ხარისხზე. აქედან გამომდინარე, კოლოსალური მნიშვნელობა აქვს იმას, თუ რითია აღსავსე ჩვენი გული. ,,ნამეტნავისაგან გულისა პირი იტყჳნ’’(მთ.12:34). ეს იმას ნიშნავს, რომ სწორედ ის არის შენს ბაგეებზე, რაც შენს გულშია. თუკი შენი გული მოყვასის მიმართ კეთილი გულისსიტყვებითაა აღსავსე და აიძულებ საკუთარ თავს, რომ გიყვარდეს, თანაუგრძნობდე და უგებდე, როგორც კი ბაგეებს გახსნი, შენი სიტყვაც სიყვარულითა და თანაგრძნობით იქნება სავსე. თუკი საკუთარ გულში ისეთ ბოროტ გულისსიტყვებს ატარებ, როგორებიცაა: შური, მტრობა, გაღიზიანება და ა.შ მაშინ როგორც კი ხმას ამოიღებ, შენი ენიდან ეს ბოროტება გადმოიღვრება.
ამრიგად, ენასთან ბრძოლა საკუთარი გულის სიღრმეში იწყება. როგორც ზემოთ ვთქვი, ამ ბრძოლაში დაგვეხმარება მოუკლებელი ლოცვა, ღმრთის სიტყვისა და სასულიერო ლიტერატურის კითხვა, ქადაგებების მოსმენა, ღმრთისმსახურებებში თანამონაწილეობა და სულიერ ადამიანებთან ურთიერთობა. მაგალითად, ადამიანი ისეთ ადგილას მუშაობს, სადაც მუდამ ბინძური სიტყვები ესმის. თანდათანობით, ისე, რომ ვერც კი ამჩნევს, შინაგანად თავადაც იწყებს ამ სიტყვების გამეორებას. რახან ის მუდამ ამ სიტყვებს ისმენს და ეჩვევა, ხმამაღლაც რომ არ წარმოთქვამდეს, ისინი მაინც მის გონებაში ცხოვრობენ. პირიქით, როდესაც ადამიანი ისეთ გარემოში იმყოფება, სადაც ყურადღებიანი და სულიერი ადამიანები არიან, ის თავადაც იღებს ამ თვისებებს და მის სიტყვას სხვებისთვისაც სარგებელი მოაქვს.
ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ამაოდმეტყველებას გავექცეთ. წმინდა წერილში ნათქვამია, რომ მრავლისმეტყველებისას შეუძლებელია ცოდვას გავექცეთ. თუკი ყოველ ჯერზე, როდესაც სიტყვის ჩაკვეხების საშუალება გეძლევა, თავშეუკავებლად ლაპარაკს იწყებ, მაშინ ცოდვას ვერ ასცდები. რაღაც მომენტში მაინც გაგექცევა განკითხვა და სხვა დანარჩენიც. ამ ცოდვის მეტნაკლებად მოქმედი საშუალება არის ,,აღვირი’’. მაგალითად, ჯიუტი ჯორის შემთხვევაში, რომელსაც ვერაფრით ადგილიდან ვერ ძრავ, ერთადერთი მოქმედი საშუალება აღვირია: როდესაც მოქაჩავ, ცხოველი ტკივილს გრძნობს და იმის კეთებას იწყებს, რაც პატრონს სურს. მოციქული ენასთან მიმართებაში ტყუილად არ იყენებს სიტყვას: ,, აღჳრ-ასხმიდეს’’ , რადგან მართლაც, საჭიროა საკუთარ თავზე იძულება, რათა თავი შევიკავოთ. ჩვენ ყველანი გონიერი არსებები ვართ და სიტყვა ჩვენი ინსტინქტია. ჩვენ გვსურს, რომ რაღაც გამოვთქვათ, აღვნიშნოთ, მაგრამ საჭიროა ენის მოთოკვა და ზოგჯერ საკუთარი თავისთვის შეხსენება: ,,აი ეხლა უნდა გავჩუმდე’’. ეს ადვილი არ არის და სასტიკი ბრძოლაა საჭირო.
პატერიკში ერთი შემთხვევაა აღწერილი. ერთი ადამიანი ერთ ბერს ეუხეშა. ეს უკანასკნელიც მთელი ძალებით ცდილობდა, რომ ამ უხეშობაზე არაფერი ეპასუხა. რაღაც დროის შემდეგ ამ ბერის პირი სისხლით აღივსო და გადმოაფურთხა. მამებმა ჰკითხეს: ,,მამაო, რა მოხდა? სისხლი საიდან მოგდის?’’ მანაც უპასუხა, რომ იმდენად აიძულებდა საკუთარ თავს გაჩუმებულიყო, რომ ის უხეში სიტყვა, რომელიც ენაზე ადგა, სისხლად იქცა და როცა გადმოანერწყვა, სიმსუბუქე იგრძნო.
როდესაც ეს ისტორია წავიკითხე, გამეფიქრა, მეთქი რაც ამ ბერს შეემთხვა, მისტიკის სფეროა და მხოლოდ დიდ ასკეტებს შეემთხვევათ-თქო. მაგრამ მოგვიანებით ერთი ერის ადამიანისგან მოვისმინე მსგავსი ისტორია. ეს კეთილშობილი ადამიანი ჯარში მსახურობდა. ერთხელაც ახალგაზრდა ჯარისკაცმა შეურაცხყოფა მიაყენა მას. წარმოიდგინეთ, რამდენი ძალა დასჭირდებოდა ამ ოფიცერს, რათა თავი შეეკავებინა და ამ ახალგაზრდისთვის თავისი ადგილი არ მიეჩინა. თან ის გაცილებით უფროსი იყო მასზე ასაკითაც და წოდებითაც. ამ ოფიცერმა არ იცოდა ეს შემთხვევა, რაც პატერიკშია მოთხრობილი და მომიყვა: ,,მამაო, იმდენად ვცდილობდი თავის შეკავებას, პასუხი რომ არ გამეცა და რომ არ დამესაჯა, რომ ჩემი პირი სისხლით აივსო’’. მაშინ გამახსენდა, რომ მისი შემთხვევა პატერიკის ისტორიას ძალიან ჰგავდა და ცხადჰყოფს იმას, თუ როგორი ბრძოლა სჭირდება ადამიანს, რათა ენა საკუთარ ნებაზე არ მიუშვას.
განსაკუთრებით რთულია დადუმება მაშინ, როდესაც სიმართლე შენს მხარესაა. აი მოდის ვიღაც და თავხედურად გექცევა, შენც არ გინდა, რომ იგივეთი უპასუხო და შენში უსასტიკესი ბრძოლა იწყება. თუკი საკუთარ შინაგან ხმასთან ბრძოლას ვისწავლით, რომელიც მუდამ ჩვენი სიმართლის შესახებ გაჰყვირის, მაშინ ეს ბრძოლა ჩვენთვის მაცხოვნებელი იქნება. საკმარისია ორი-სამჯერ ასე შეიკავო თავი, რომ ნელ-ნელა ძალას კარგავს ბოროტი სიტყვა, რომელიც ჩვენში მცხოვრებ ქიმერას ჰგავს, რომელსაც სურს, რომ მეორე ადამიანს ეცეს და გაანადგუროს.
როდესაც საკუთარ სიტყვებს ვაკონტროლებთ, თანდათანობით ყურადღებას ვიხვეჭთ და სხვა ადამიანებთან მიმართებაშიც ყურადღებიანები ვხდებით. ის, ვინც ბევრს ლაპარაკობს, ხომ არადროს ისმენს. ყბედი მხოლოდ ის კი არ არის, ვინც უბრალოდ ბევრს ლაპარაკობს, არამედ ისიც, ვინც არასდროს ისმენს. აქედან გამომდინარე, იმისათვის, რომ მოისმინო, მდუმარება უნდა ისწავლო. იმისათვის, რომ მოუკლებელი ლოცვა და ყურადღება მოიხვეჭო, ამისთვისაც მდუმარების სწავლაა საჭირო. მდუმარება – ის დიდებული სათნოებაა, რომელიც სხვა მრავალი სათნოების დედაა.
როგორც წმინდა მამები ამბობენ, მდუმარებასაც სიბრძნე სჭირდება. არის შემთხვევები, როდესაც ჩუმად ვართ, მაგრამ ამავდროულად მჟავე სახე გვაქვს. ამ დროს, ჩვენი გამომეტყველებით ვსაუბრობთ, რომელიც ზოგჯერ სიტყვებზე უარესიცაა ხოლმე. ასევე, ჩვენმა სრულიად უსიტყვო მოძრაობებმაც შეიძლება ძალიან დააზიანოს სხვა ადამიანი. მაგალითად, ვიღაც ცდილობს, რომ რაღაც გითხრას, შენ კი უკმაყოფილო სახით ზურგს აქცევ მას. ერთი შეხედვით, შენ ცუდი არაფერი გითქვამს, მაგრამ სინამდვილეში, შენი ქცევით გაცილებით მეტი თქვი.
მაგალითად, ქმარი მიდის სახლში და ფიქრობს: ,,ახლა სახლში რომ მივალ, ცოლს სიტყვასაც არ ვეტყვი და მდუმარებაში ვივარჯიშებ’’. არა, ეს არასწორია. არ შეიძლება ასე. სახლში უნდა ესაუბრო ცოლს, მაგრმა უნდა დაუკვირდე, რას ამბობ. მდუმარება სრულ სიჩუმეს კი არ ნიშნავს, არამედ საკუთარი სიტყვების კონტროლს. ღირსი იოანე სინელი წერს: ,,შევხვედრილვარ ადამიანს, რომელიც დილიდან საღამომდე საუბრობს, მაგრამ მისი სიტყვა სიჩუმის მსგავსია. ისეთსაც შევხვედრილვარ, რომელიც სულ მდუმარებდა, მაგრამ ეს მდუმარება მრავლისმეტყველბაზე გაცილებით უარესი ყოფილა’’. ეს იმას ნიშნავს, რომ შეიძლება მოუკლებლად მდუმარებაში იმყოფებოდე, მაგრამ შენი გონება მუდამ გაფანტული იყოს. ისიც შეიძლება, რომ ადამიანი დილიდან საღამომდე საუბრობდეს, მაგრამ მისი სიტყვა ეხებოდეს ქრისტეს, მოჰქონდეს ნუგეში და სიყვარულით იყოს განმსჭვალული. ასეთი სიტყვებით სხვებიც სარგებელს იღებენ. საქმე სიტყვების რაოდენობაში კი არ არის, არამედ ხარისხში.
ერთი წმინდანი ამბობს: თუკი ახალგაზრდა მონაზონი(თუნდაც ნებისმიერი ადამიანი), რომელსაც სულიერი ღვაწლის მიუხედავად საკუთარი ენის კონტროლი არ შეუძლია და მეტიც, საშუალებას ეძებს, რომ სადმე სიტყვა ჩააკვეხოს საუბარში, ეს იმას ნიშნავს, რომ ის შინაგანად ცარიელია. პირიქით, როდესაც ადამიანი ნამდვილად სწორი სულიერი ცხოვრებითაა დაკავებული, მისი გონება მოუკლებელი ლოცვით მღვიძარებს და ფხიზლობს, აკონტროლებს თავის სიტყვებს და მყუდროებაში ყოფნა მოსწონს. ასეთი ადამიანის წარმოთქმული რამდენიმე სიტყვაც კი ოქროს სიტყვებია. ამ შემთხვევაში, შეიძლება სიტყვა მარილს შევადაროთ. უმარილო საჭმელი ხომ უგემურია და მისი ჭამა არ გინდება. ასევეა მაშინ, როდესაც ზედმეტი მარილი მოგვდის. ამიტომაც, უზომო სიტყვებიც და ზედმეტი მდუმარებაც ორი უკიდურესობაა. სიტყვა განსჯითა და ყურადღებით უნდა წარმოითქმებოდეს.
რა გავაკეთოთ იმ შემთხვევაში, თუკი ვერ შევძელით თავის შეკავება და მაინც რაღაც ვთქვით? როგორ წავიღოთ უკან ჩვენი სიტყვები? თუკი მოყვასს რაიმე ცუდად ვუთხარით და იმ წამსვე გავაცნობიერეთ ეს შეცდომა, მაშინ ყველაზე კარგი იქნება, თუკი იმ წუთასვე შენდობას ვითხოვთ და ვეტყვით: ,,მაპატიე, ძმაო, ზედმეტი მომივიდა’’. თუ არ გაუგონია ის სიტყვები, რომლებიც მის მიმართ წარმოვთქვით, მაშინ დიდი შეცდომა იქნება, თუკი ვეტყვით: ,,ძმაო, მაპატიე, გუშინ მეგობრების წინაშე განგიკითხე’’. ამ შემთხვევაში უმჯობესია არაფერი ვუთხრათ, რათა შფოთში არ შევიყვანოთ, არამედ ქრისტეს წინაშე შევინანოთ ეს შეცდომა, დავმწუხრდეთ ჩვენს დაცემაზე და ვილოცოთ. ვინ არის ჩვენს შორის სრულყოფილი? ასე თუ ისე, თითოეული ჩვენგანი რაღაც მომენტში მაინც დაკარგავს საკუთარ თავზე კონტროლს.
კიდევ ერთი ფაქტორი, რომელიც ამ ბრძოლაში ხელს გვიშლის არის დაღლილობა. როდესაც ადამიანი გამოფიტულია, მას უჭირს საკუთარი თავის კონტროლი. როგორც ერთი ათონელი მოღვაწე ამბობდა: ,,მე შემიძლია 100 კილოს ზიდვა, მაგრამ ვინმემ ნახევარი კილოგრამიც რომ დამიმატოს, უკვე ვეღარ გავუძლებ’’. ყველას უნდა გვახსოვდეს ეს, რადგან ერში ჩვენი ცხოვრება მუდმივი მღელვარებებით, ნერვიულობით და ა.შ არის აღსავსე. ამ ყველაფრის გამო ვართ სტრესში, ვიღლებით ფიზიკურადაც, ფსიქოლოგიურადაც და სულიერადაც. აი, როდესაც ამ მდგომარეობაში ვართ და ვიღაც ხელში ჩაგვივარდება, მთელ ჩვენს მდგომარეობას მასზე ვანთხევთ ხოლმე. მაგალითისთვის ავიღთ ოჯახური ურთიერთობები. მეუღლე მოვიდა სამახურიდან და თუ ხედავ, რომ ძალიან დაღლილია და საუბარი არ უნდა, არაა საჭირო ამ დროს დაძალება, რადგან იმ მომენტში იმდენად გამოფიტულია ფიზიკურად და მორალურად, რომ შენთან საუბრისთვის არანაირი ძალა არ აქვს.
ერთი ქალბატონი, რომელიც ფეხსაცმლის მაღაზიაში გამყიდველია, მიყვება, თუ რამხელა მოთმინების გამოჩენა უწევს მუშაობისას, რამდენადაც მასთან უამრავი მყიდველი მიდის. ხშირად ძალიან პრეტენზიული ადამიანები ხვდება და ეუბნებიან, არა ეს არ მინდა, სხვა მოიტანე, ეს მიჭერს და ა.შ. ის ცდილობს, რომ შეიკავოს ეს გაღიზიანება და მაინც თავაზიანად მოემსახუროს მათ. თუმცა, სახლში როცა მიდის, თავისი შვილის სულ მცირე კაპრიზის შემთხვევაშიც კი ფეთქდება. რატომ ხდება ასე? იმიტომ, რომ ადამიანში დაღლილობა ზღვარს აღწევს და როდესაც სახლში მიდის და თავს უფრო თავისუფლად გრძნობს, ამ დაგროვებულ შეგრძნებებს ვეღარ აკონტროლებს. ეს მუდამ უნდა გვახსოვდეს, როგორც საკუთარი თავის შემთხვევაში, ისე მოყვასის შემთხვევაშიც.
როდესაც ადამიანი დაღლილი და განერვიულებულია, ან ზედმეტად გახარებული, ამ დროს ბევრი არ უნდა ისაუბროს და ამ მდგომარეობაში მყოფმა სერიოზული გადაწყვეტილებები არ უნდა მიიღოს. გახარებულ მდგომარეობაში შეიძლება ისეთი პირობები დადოს, რომ ვერასდროს შეძლოს შესრულება. დაღლილ მდგომარეობაში კი ისეთები შეიძლება ილაპარაკოს, რომ შემდეგ ძალიან ინანოს. მე არ ვსაუბრობ იმ დიდ სულიერ მამებზე, რომლებმაც თავიანთი სულიერი ღვაწლის წყალობით დაღლილობა გადალახეს. მე ჩვენზე ვსაუბრობ, რომლებიც ერში ვცხოვრობთ და გირჩევთ, რომ საკუთარი თავი დაღლილობის ზღვრამდე არ მიიყვანოთ, სანანებელი რომ არ გაგვიხდეს რაიმე. დაღლილობა – ცუდი მრჩეველია.
ის ადამიანი, რომელიც ცდილობს, რომ ქრისტე უყვარდეს, აუცილებლად ეცდება, რომ საკუთარი ენა მოთოკოს. ხოლო მას, ვისაც ეს არ სურს, როგორც მოციქულმა თქვა, საკუთარ თავს იტყუებს და სულიერებასთან არანაირი საერთო არ აქვს. გამოდის, რომ მისი ეკლესიური ცხოვრება საერთოდ უსარგებლოა. ადამიანი ყოველდღიურად კითხულობს სახარებას, მაგრამ ნუთუ საერთოდ არ ესმის მისი არსი? ესმის რისი თქმა უნდა უფალს? ვხედავთ, რომ მისი სიტყვები აღსავსეა ეგოიზმითა და მოყვასისადმი გულგრილობით და პატარა მიზეზის გამოც კი ასანთივით ინთება. სანამ ეფერები, თავზე ხელს უსვამ, აქებ და ეუბნები, რა კარგი ხარო, მანამ კარგი ურთიერთობა გექნება მასთან, მაგრამ როგორც კი რაიმე საწინააღმდეგოს იტყვი, იმ კატას ემსგავსება, რომელიც მზადაა თვალები დაგთხაროს. ჩნდება კითხვა: ამ ადამიანში მოხდა სულ მცირე ცვლილება მაინც? აქვს თუ არა ქრისტესთან კავშირი და სადამდე მიიყვანა ამ ყველაფერმა? სად არის სულიწმიდის ნაყოფები?
ერთხელ, როდესაც ერთმა ბერმა, ახალგაზრდა მონაზვნები დაინახა, რომლებიც რაღაცას მხიარლად განიხილავდნენ და იცინოდნენ, მწარედ ატირდა. ჰკითხეს: ,,მამაო, რა მოხდა?’’ მან უპასუხა: ,,ვუყურებ და ვერ ვხვდები, რითია აღსავსე მათი გულები’’. ის ფაქტი, რომ ეს ახალგაზრდა მონაზვნები ასე მარტივად ეძლეოდნენ ამაოდმეტყველებას, იმაზე მეტყველებდა, რომ მათი გონება გაფანტულია და არ გაუცნობიერებიათ თავიანთი მიზანი. ენა – ჩვენი სარკეა.
უკონტროლო ენის ყველაზე მთავარი მიზეზი სულიერი შრომის დეფიციტი და მავნე ჩვევაა. თუ ადამიანი ეგოისტურ საუბარსაა მიჩვეული, თავს იქებს და სხვებს ამცირებს, ის შეიძლება ვერც კი აცნობიერებდეს, რომ არასწორად იქცევა და საკუთარ თავსაც და სხვებსაც ვნებს. მაგალითად შვილი უჩივის მამას: მამაჩემი მუდამ დამცინის, მამცირებს და რასაც ვაკეთებ, არაფერს აფასებს. შემდეგ ვხვდებით ამ კაცს და ვხედავთ, რომ ჩვენს წინაშე კარგი ადამიანია, რომელსაც ადამიანების მიმართ დადებითი განწყობები აქვს, უბრალოდ თავაზიანად საუბარი არ უსწავლია. გამოდის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ საკუთარი შვილის გამხნევების სურვილი აქვს, პირიქით გამოსდის. ასეა აღზრდილი. საჭიროა ამის გაცნობიერება და ადამიანებთან სწორი ურთიერთობის სწავლა. უნდა ვიყოთ თავაზიანები, ყურადღებიანები და არა ცნობისმოყვარეები და ეგოისტები, რომლებიც მუდამ ხაზს უსვამენ საკუთარ ,,მეს’’. მაგალითად, თუკი სახლში მშობლები ერთმანეთს თბილად და პატივისცემით ესაუბრებიან, ამას შვილებიც სწავლობენ. რა თქმა უნდა, დღეს ბავშვებზე ძლიერ გავლენას ახდენს სკოლა და ტელევიზორი, მაგრამ კარგი მაგალითები აუცილებელია.
იცით, უამრავ კარგ მაგალითს შევხვედრილვარ, როგორც ოჯახებში, ისე მონაზვნებშიც. მახსოვს, როდესაც ათონზე ვცხოვრობდი, უამრავ ადამიანთან მიწევდა ურთიერთობა: მოხუც ბერებთან, შუა ხნის მონაზვნებთან და ახალგაზრდა მორჩილებთან…- ისინი ძალიან კეთილი და თავაზიანი ადამიანები იყვნენ. რაც არ უნდა გეთქვა მათთვის, არაფერი იწვევდა მათში მძაფრ რეაქციებსა და ცნობისმოყვარეობას. ერთ შემთხვევას გავიხსენებ. ერთხელ, ჩვენმა მოძღვარმა გადაწყვიტა, რომ საძმოსთან ერთად, მონასტრიდან სკიტში გადასახლებულიყო. გვინდოდა მთელი ათონი მოგვევლო, თავისუფალი კელიები გვენახა და ჩვენთვის ყველაზე შესაფერისი შეგვერჩია. იმ დროს, ერთმა სკიტმა შეგვიფარა. მათ მინდორში სამუშაოებისთვის ძალიან დიდი მანქანა ჰყავდათ და შემოგვთავაზეს, რომ ჩვენი საჭიროებისთვის გამოგვეყენებინა. ხუთი დღის განმავლობაში, ყოველდღურად სადღაც დავყავდით, მაგრამ არც ერთ მათგანს, ერთხელაც კი არ უკითხავს, კონკრეტულად რას ვეძებდით და რატომ გვინდოდა საკუთარი მონასტრის დატოვება. არც ერთი ცნობისმოყვარე კითხვა! ეს ყველაფერი კი იმის დამსახურებაა, რომ ოდესღაც ამ საძმოს მოძღვარმა სწორად ასწავლა თავის მოწაფეებს. ასევეა ჩვენს ოჯახებშიც. თუკი მშობლები არ ჩხუბობენ, ერთმანეთს ცუდ სიტყვებს არ ეუბნებიან, და არ არიან უხეშები, მაშინ ეს ბავშვზეც მოქმედებს. ისინი კი, როცა გაიზრდებიან იგივეს ასწავლიან თავიანთ შვილებს.
ერთხელაც, ჩვენთან მონატერში ერთი მონაზონი უნდა მოსულიყო, რომელზეც ამბობდნენ, რომ არასდროს არავის განიკითხავდა. ჩვენც გადავწყიტეთ რომ შეგვემოწმებინა. მასთან საუბარში დავიწყეთ სხვადასხვა ადამიანების გახსენება და ვამბობდით: ,,იცი, ამან ესა და ეს თქვა, ასე და ასე მოიქცა…’’, ველოდით, რომ განკითხვის სულ ერთი სიტყვა მაინც დასცდებოდა. მაგრამ არაფერი გამოვიდა! თევზივით გვისხლტებოდა, რადგან საკუთარი თავისადმი ძალიან ყურადღებიანი იყო. მან ისწავლა, რომ სხვების განკითხვაში, ჭორაობაში, მრავლისმეტყველებასა და ხუმრობებში ნუგეში არ ეძია. არიან ადამიანები, რომლებიც პირიქით, მუდამ იქ ყოფენ ცხვირს, სადაც მათი საქმე არ არის. მაგალითად, საუბრობს ორი ადამიანი, უცებ მესამე ეკვეხება და აღარავის აცდის საუბარს. ასეთი სიმპტომები იმაზე მეტყველებენ, რომ ადამიანი სულიერად არ შრომობს.
სამწუხაროა ამის აღმოჩენა ეკლესიურ ადამიანებში. ხშირად ხდება, რომ ადამიანი თითქოს ეკლესიურია, უსმენს ქადაგებებს, საეკლესიო ცხოვრებაში მონაწილეობს, მაგრამ საკუთარი სიტყვებითვე განიკითხება. ჩვენ ხომ არაეკლესიური ადამიანებიც გვიყურებენ და ჩვენი საქციელების შემხედვარეებს უკვირთ, რომ არ შეგვიძლია ჭორაობისგან, განკითხვისგან და დაცინვისგან თავშეკავება. ჩვენი ასეთი საქციელი საცდურია მათთვის. როდესაც ასეთებს გვხედავენ, შეიძლება იფიქრონ: ,,იქნებ სულ ამაოა ეს ეკლესიური ცხოვრება?’’თქვენ იტყვით, რაში გვაინტერესებს სხვები რას ფიქრობენ, ხომ შეიძლება შევინანო, თუკი რამე დავაშვეო. დიახ, ყველაფერი ასეა, მაგრამ სხვა ვერ ხედავს იმ პროცესებს, რომლებიც შენს გულში მიმდინარეობს. ისინი მხოლოდ ზედაპირს ხედავენ.
ის, ვინც სულიწმიდით ცხოვრობს, მის ნაყოფებსაც ატარებს საკუთარ თავში. თუ არ გვაქვს ეს ნაყოფები, მაშინ უკიდურეს შემთხვევაში, სინანული მაინც უნდა გვქონდეს. ის, ვისაც ნამდვილი სინანული აქვს, არ განიკითხავს სხვებს. ხედავს რა საკუთარ შეცდომებსა და არასრულყოფილებას, განა მოუნდება, რომ სხვა ადამიანი განიკითხოს, როცა თავად ასჯერ უარესია? თუკი ამას კარგად შეიგრძნობ, მაშინ სხვას აღარ განიკითხავ. მაგრამ თუკი იგივეს გააგრძელებ, ეს იმას ნიშნავს, რომ საკუთარი თავი ჯერ არ შეგიცვნია და აქედან გამომდინარე, არც სინანულია შენში და ვერც რაიმეს შეცვლას შეძლებ.
წმინდა მამები ამბობენ, რომ მონანული ჰგავს იმ ადამიანს, ვისაც სახლში გარდაცვლილი ახლობელი უსვენია. ის მხოლოდ მას ხედავს და მას დასტირის. ახლა წარმოიდგინეთ, რომ სახლში მიცვალებული გისვენიათ. განა გექნებათ ვინმეს განკითხვის სურვილი? არანაირი, რადგან ჩვენი მწუხარება ყველაფერ დანარჩენს გადაფარავს. ასევეა ის ადამიანიც, რომელიც საკუთარ თავში სულიერ სიკვდილს ხედავს და გლოვობს ამის გამო. თუკი ის ნამდვილად წუხს, მაშინ სხვას ვეღარ განიკითხავს.
ყველაფერი ჯაჭვივითაა გადაბმული. თუკი ქრისტესთან სწორ ურთიერთობას ცდილობ, მაშინ სულიერად იცხოვრებ, საკუთარ ენასაც მოთოკავ, საკუთარ თავთან ყურადღებით იქნები, მხოლოდ საკუთარ შეცდომებს შეამჩნევ და არა სხვებისას. თუკი ეკლესია შენთვის რაღაც ზედაპირული რამაა, ადვილად მიეცემი ამაოდმეტყველებას და იმ ადამიანს დაემსგავსები, რომელიც მთელი დღე მუშაობდა, მაგრამ ანაზღაურება ვერ მიიღო, ან აღებული ფული ყალბი აღმოჩნდა. ასე რომ, ჩვენი სულიერი შრომა ამაო იქნება, თუკი არ ვეცდებით, რომ საკუთარი ენა ვაკოტნროლოთ.
წყარო: pravoslavie.ru
სტატიაში გამოყენებული ფოტო მასალა შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©
