ჩვენს აზრებს, ეშმაკი ამახინჯებს და “რომელი- იგი მე არა მნებავს და მას ვჰყოფ” (იხ. რომ. 7, 20), თითქოს ეს ჩვენი ნება-სურვილი იყოს. ჩვენ ვიღებთ ბოროტებას, გვჯერა მისი, გვიყვარს ის, ჩავდივართ მას და ხშირად ვფიქრობთ, რომ სწორად ვიქცევით და ამაში მდგომარეობს ნება უფლისა. ჩვენი საქმეების უმრავლესობას, ჩვენ გამართლებას ვუძებნით.
მიდი ვინმესთან და უთხარი: “ძმაო, რატომ ამაოდმეტყველებდი კვლავ?”, შენ დარწმუნდები, რომ ის ვერ გრძნობს, რომ ამაოდმეტყველება ცოდვაა. რადგან, მას რომ სცოდნოდა, რომ ეს სიკვდილის სუნთქვა და ქმედებაა, ის აღარ შესცოდავდა კვლავ. განა დაუბრუნდება თავისი სურვილით ციხის საკანს ის, ვინც რკინის ბორკილების სიმძიმე საკუთარ თავზე გამოსცადა? თუკი ის კვლავ იქცევა ასე, მაშინ, ის ვეღარ განიცდის, რომ მისი შეცოდებანი – საშინელი ბორკილებია. შენ ეუბნები მოყვასს: “ნუ აკეთებ ამას, ნუ აკეთებ იმას”, ის კი გპასუხობს: “მე ეს არ მესმის, მე ამას ვერ ვგრძნობ”. ის ვეღარ გრძნობს თავის ბორკილებს და მათთან ერთად გარდაიცვლება, იმ ფიქრით, რომ დაფრინავს.
ჩვენ ვლოცულობთ და ვწუწუნებთ, რომ ლოცვა არ გვანიჭებს სიხარულს. როგორ უნდა გიხაროდეს, როდესაც შენი ცოდვებითა ხარ დაბმული? ვკითხულობთ და ვამბობთ: “ვერაფერი გავიგე”. როგორ უნდა გაგეგო? ფიქრობ, რომ მაცდური ეშმაკი რაიმეს გაგების საშუალებას მოგცემს? შენ ტყვე ხარ, რკინის ბორკილებასხმული და ხის უღელდადებული. რომ გაგეგო, თუ რას კითხულობ, შენი სული გაიხარებდა. მაგრამ ცოდვილი, გრძნობს მხოლოდ ტკივილს.
ტუსაღი სხვებს არ აძლევს რჩვევებს გაქცევისა და ბრძოლისათვის, ვინაიდან ხედავს, რომ თავადაც არაფრის ქმნა არ შეუძლია. ის აღარ ზრუნავს საკვებსა და რაიმე გარეგნულზე. მისი ერთადერთი სურვილი – განთავისუფლებაა. უდავოა, რომ მის ირგვლივ სიყვარულით აღსავსე ადამიანები იმყოფებიან, მაგრამ, თავისი მწუხარების გამო უბედურ ტყვეს, არ შეუძლია მათი სიყვარულისა და სიკეთის დანახვა, რადგან ყოველმხრივ შესცოდა და სრულად ჩაეფლო ცოდვაში.
სინამდვილეში, როდესაც ადამიანი შესცოდავს, ის შორდება მოყვასს და უჩნდება განცდა, რომ მათ ის არ უყვართ და არ სჭირდებათ, არ ფიქრობენ მასზე, არ აქცევენ ყურადღებას. ისევე, როგორც გემოდაკარგული ენა, ვეღარ გრძნობს თაფლის სიტკბოებას, ასევე, ცოდვის ადამიანიც უგრძნობელობით იტანჯება, ვერ იღებს ადამიანების სიყვარულს, ყველაფერს არასწორად აღიქვამს და ამბობს. ფიქრობს, რომ მისთვის ყველას ცუდი უნდა, ყველანი სიცოცხლით ხარობენ, ის კი დაივიწყეს. სისხლიც რომ გაიღო მისთვის, ის შენს ტკივილს სხვა ახსნას მოუძებნის. თუკი კეთილ სიტყვას ეტყვი, ჩათვლის , რომ მის ცხოვრებაში ერევი. თუკი ეტყვი “იქ დაჯექი”, იფიქრებს, რომ შენ ის გეზიზღება. ცოდვილი ადამიანი, თავისი ცოდვის ბორკილებითა და საკუთარი მარტოობის დილეგში ცხოვრობს.
როდესაც ადამიანი ხშირად ვარდება ამგვარ სიტუაციაში, იმ დასკვნამდე მიდის, რომ ახლობლებს ის არ უყვართ, არ ეხმარებიან, რომ ისინი არიან რაღაცაში დამნაშავენი, მათ ის არ სჭირდებათ, სრულიად ნათელია, რომ მას შეუცოდავს. და პირიქით, ის ვინც ცოდვისაგან გათავისუფლდა, იწყებს განცდას იმისა, რომ ის ყველას უყვარს, ყველას სჭირდება, მისთვის ყველა ახლობელია, მას სურს ყველას ჩაეხუტოს, რადგან ყველა, გულმოწყალედ არის მის მიმართ განწყობილი. რაც უფრო მეტად ვთავისუფლდები ცოდვისაგან, მით უფრო ვუერთდები ყველას. და პირიქით, რაც უფრო მეტად ვცოდავ, მით უფრო ვშორდები.
თუკი ადამიანს გაცნობიერებული აქვს თავისი ცოდვილობა, ის არასოდეს მიაქცევს ყურადღებას იმას, თუ რას ამბობენ სხვები, არასოდეს განსჯის და შეეწინააღმდეგება. თუკი მას რაიმე ცუდს, უსამართლოს ეტყვიან, ის არაფერს უპასუხებს. ის არასოდეს უყურებს იმას, თუ რას ამბობს მოყვასი. მოყვასის საუბრები, როგორც წესი, – მომაკვდინებელი ხმლებია. მან იცის, რომ მხოლოდ მდუმარება დააახლოვებს მას მოყვასსა და უფალთან.
ვის არ შეუცოდავს თავის სიცოცხლეში? ყოველ ჩვენგანს შეგვიცოდავს რაიმეთი და სადღაც. ერთხელ ვიღაცის სახლში წავედი და შევცოდე. შენ რომელიღაც ქალაქში წახვედი და შესცოდე. ჩვენ სამუდამოდ უნდა მოვიკვეთოთ ცოდვასთან დამაკავშირებელი მიზეზები და აღარასოდეს დავუბრუნდეთ იმ ადგილს, სადაც შევცოდეთ. კურდღელი აღარ მირბის იმ ადგილას, სადაც ერთხელ უკვე გაება ხაფანგში. შენ როგორღა მიდიხარ იქ, სადაც ერთხელ უკვე მოხვდი ეშმაკის ხელში? იქ დაბრუნება, თუნდაც რომ თავდაცვის ყველა საშუალება ხელთ გქონდეს, – იგივეა რომ თქვა: “ეშმაკო, გთხოვ, უვნებლად გამიშვი”. ყოველმხრივ მოერიდე იმ ცოდვათა გამეორებას, რომელიც ერთხელ უკვე ჩაიდინე. მაგრამ, თუკი არ გაექცევი ცოდვასთან დამაკავშირებელ მიზეზებს და ღამის წესსა და მღვიძარებას უგულვებელყოფ, აუცილებლად აღმოჩნდები მტრების ხელში.
ყოველი ცოდვა, სხეულის მიერ აღსრულებულიც კი, სათავსე სულში იღებს. ცოდვა – უცხოა ადამიანის სულისათვის, მაგრამ როდესაც კაცი მას ჩაიდენს, ის ერთარსი ხდება მის სულთან და მისი განცალკევება შეუძლებელი ხდება, ისევე, როგორც შეუძლებელია ჩვენს ძვლებში არსებული მარილების გამოყოფა. ვნებები – ლაქებია, მაცდური ეშმაკის ნაკვალევი, სისხლია, რომელიც სატანამ გვცხო, ნაცვლად სისხლისა, რომელიც ქრისტემ დაღვარა ჩვენთვის.
სულის დასაუფლებლად, სატანამ მასში თავისი ნაკვალევი უნდა იპოვოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ის ვერაფერს მიაღწევს. მოვიყვანოთ მაგალითი. დავუშვათ, სცოდა სხეულმა – სინამდვილეში კი, ცოდვა სულში აღესრულება. სხეულის გაშიშვლებამდე, შიშვლდება სული. ზარმაცობს სხეული – სიზარმაცე კი, როგორც ერთგვარი ტვირთი, ჯერ სულს დააწვა სიმძიმედ. და შესაძლოა, ადამიანმა მოინანია, დაიტირა თავისი ცოდვები, ეპატია უკანონო საქციელი, მაგრამ თვით ცოდვა, დემონური ნაკვალევი, მანამდე რჩება სულში, სანამ ადამიანი განწმენდასა და უვნებობას არ მიაღწევს. თუკი განწმენდა და უვნებობის მიღწევა ვერ ხდება, ადამიანის სულში დემონი ხედავს საკუთარ თავს.
როდესაც ადამიანი არასწორ ურთიერთობაში იმყოფება უფალთან, როდესაც არ მიაბიჯებს მყარად და მით უმეტეს, თუკი მთელ მის არსებას, სულსა და სხეულს, არ გააჩნია შინაგანი წონასწორობა, უშფოთველობა და მერყეობს, – მაშინ, ის ამჩნევს, რომ მის შიგნით ველური, ცხოველური ინსტიქტები იღვიძებენ, ურწმუნოების ვნება, გულგრილი განწყობები, სხეულსა და სულში გამოვლენილი. ადამიანი საშინელ არაბუნებრივ მდგომარეობაში იმყოფება და განიცდის. მას უყვარს წმინდა, მშვიდი ცხოვრების წესი, მაგრამ, ყველაფერი რაც მისი სულიდან გამოდის, შებილწულია. ის უყურებს ძმას – და ბოროტი ზრახვები აღეძვრის, უყურებს ბუნებას – და მზაკვარი ფიქრები უჩნდება; ამასთანავე, მას ვერ გაუგია, საიდან არის ეს სულიერი ძალადობა, ეს უწმინდურება, რომელი ჯოჯოხეთიდან, რომელი ჭაობიდან ამოდის, თუკი ის, ყრმობის ასაკიდან უმწიკვლოდ და სულიერად ცხოვრობდა. ეს ყოველივე – ჭუჭყია, რომელიც პირველმშობელთა ცოდვიდან მოყოლებული გროვდებოდა და გარეთ გამოდის, რადგან მისი გული, ჯერ არ განწმენდილა.
მაშ ასე, განვიხილოთ უფრო ღრმად. ნუ ვზრუნავთ ვიყოთ გულმოდგინენი მხოლოდ გარეგნული ღვაწლის მიმართ, არამედ განვიწმინდოთ გული, ისე, რომ მასში არ დარჩეს არანაირი ფესვი, საიდანაც შეიძლება რაიმე მზაკვარი ამოიზარდოს.
ცოდვის შესახებ ყველაზე შესანიშნავი სიტყვები, წმინდანებს უთქვამთ. რატომ? იმიტომ, რომ რაც უფრო მეტად განიწმინდება, მით უფრო შორდება წმინდა ადამიანი ცოდვას, მით უფრო შეიცნობს იგი უფლის სიწმინდეს და ხვდება, რომ თავად არ არის ისეთი, როგორიც ღმერთი. შესაბამისად, უფლის სიწმინდის გამოცდილებისეულად განცდითა და ჭვრეტით, ის თავისი ცოდვილობის მნიშვნელობას ხედავს, რომელიც მისი ცოდვის ფარგლებსაც ცდება და მთელ დაცემულ ადამიანურ ბუნებას მოიცავს.
ცოდვილი მუდამ გამოცდილებისეულად განიცდის თავის ცოდვას, იტანჯება, სტკივა, ძელზე დაკიდებულივით, ნაგვემი და ნაირევებით გრძნობს ტკივილს, მაგრამ თავისი ცოდვით არის მთვრალი, მისით იტყუებს თავს და მასში რჩება.
თუმცაღა, უფლის განმცდელი ადამიანი, რაც უფრო და უფრო განიწმინდება და ნათლდება, მით უფრო მეტად ფაქიზდება და უფრო სწორად წვდება მასში დაბუდებული ცოდვის არსს, ამიტომაც აქვს მას გამოცდილებისეული განცდები და გლოვობს ისე, რომ თითქოსდა პირველი იყოს ცოდვილთა შორის და უკანასკნელი შორის მართალთა, მიუხედავად იმისა, რომ ის თავისი ცოდვისაგან გათავისუფლდა.
იმდენი მკვლელობაც რომ ჩავიდინო, რომ ჩემი ხელით დაღვრილ სისხლში ჩავიძირო, იმ საზომით ვეღარ გავაცნობიერებ საკუთარი ცოდვის სიმძიმეს, როგორაც ამას განიცდის წმინდანი, რომელმაც უბრალოდ გაფანტული მზერით შესცოდა.
მახსოვს, როგორ ტიროდა მამა დიმიტრი ღატასტაფისი, რომელსაც 1961 წლიდან ვიცნობ. წლიდან წლამდე, ის უფრო და უფრო უახლოვდებოდა ღმერთს და ვერც კი წარმოიდგენთ, რაოდენ მხურვალე და უწყვეტი იყო მისი ცრემლი და რაოდენ გასაოცარი მისი სიწმინდე. რამდენჯერაც ის აღსარებაზე მოდიოდა, მე საგონებელში ვვარდებოდი: “საიდან არის ამ გალეულ და გამხდარ სხეულში ამდენი ცრემლი? მასში წყალი არ მოიპოვებოდა იმდენი, რამდენ ცრემლსაც ის ღვრიდა”. და ასე იმიტომ იყო, რომ ის განიწმენდდა საკუთარ თავს.
ცოდვილი ვერ გრძნობს, თუ რა არის ცოდვა. ის მხოლოდ თავის მტანჯველ მდგომარეობას, დაბნეულობას და მოყვასისაგან გაუცხოვებას გრძნობს. ამ შეგრძნებებიდან ყალიბდება მისი წარმოდგენა ცოდვაზე. თუმცა, მას შეუძლია მოინანაიოს, თუკი იფიქრებს უფლის სიწმინდესა და მისით ტკბობაზე. ეკლესია, საღმრთო ლიტურგიაზე, მუდამ გვაყენებს უფლის სიწმინდისა და დიდებულების წინაშე, იმისათვის, რომ ჩვენი უღირსება და ცოდვილობა გავიაზროთ. უღირსება ნიშნავს, რომ ჩვენ სინამდვილეში საკუთარ არარაობაში ვართ ჩაძირულნი.
თუმცა, სირთულე იმაში მდგომარეობს, რომ ჩვენ არ გვსურს მოვინანიოთ, ვინაიდან არ შეგვყვარებია უფალი. რომელიმე ცოდვილი, უფლის შეუცნობლად, ალბათ შეძლებს ოდესმე მონანიებას. მაგრამ შევძლებთ კი გადარჩენას ჩვენ – ვინც შევიცანით ღმერთი, შევედით იერუსალიმის კედლებში, მაგრამ წინანდელ ეგვიპტურ მონობას ვესწრაფვით კვლავ?
თავმბდაბალი ადამიანი, რომელიც ვერ იჯერებს, რომ ოდესმე შეიძლება უცოდველი გახდეს, უფლისაგან საკუთარი ცოდვების დანახვის უნარს იღებს ძღვნად. სინანული – ჩვენი ხსნის დასაწყისია, – ის საჩუქარია ღვთისა. მე თავად, არ შემიძლია სინანული. მხოლოდ უფალს შეუძლია მითხრას, თუ რა არის ცოდვა, რა არის სინანული და მომმადლოს იგი მე. რა შემთხვევაში? თუკი მე მაქვს სიბრძნე სიმდაბლისა, თუკი აღარაფერ ვითხოვ და ყოველდღიურად ვტვირთულობ სულიერ ომს უფლისათვის.
როდის აცნობიერებს ადამიანი საკუთარ ცოდვილობას და სინანულს? როდის იხევენ ვნებები უკან და როდის ხედავს ადამიანი, რომ განსვენების გზას ადგება? მაშინ, როდესაც უფლის მადლისმიერი შეწევნით, იგი ტირილსა და გლოვას იწყებს, ანუ სერიოზულ და მშვიდობიან მდგომარეობაში შედის. ამ დროს, ადამიანი არ ცხოვრობს გარეგნული ცხოვრებით, რომელიც სხვადასხვა საქმიანობებს, ცრუ სიხარულსა და ფუსფუსს მოიაზრებს, მისი გონება არ არის გაფანტული, არამედ მობილიზებულია და საკუთარი ცოდვისა და გულისაკენაა მიმართული, ამიტომაც არ იფანტება იგი, არ მშფოთვარებს, არამედ მშვიდია შინაგანად.
გემო უნდა გაუსინჯო სათნოებათა სიტკბოებას, რომ ცოდვის სიმწარე შეიგრძნო. შენ ვერ შეძლებ ცოდვის შემეცნებას მაშინ, თუკი ინანიებ, უარს ამბობ მასზე და შემდეგ კვლად სცოდავ. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, შენ ვერ იგრძნობ, თუ რაოდენ საშინელია მცირეოდენი ცოდვაც კი და როგორ ძლიერ აღდგება იგი უფლის წინააღმდეგ, თუკი შენ ამ ცოდვის თანამონაწილე ხარ. რადგან, რაც უდრო მეტად არის ადამიანი ცოდვის თამონაწილე, მით უფრო მეტად ეუფლება იგი მას.
როდესაც ადამიანი სცოდავს, ის არა მხოლოდ არ მოძრაობს სინანულის მიმართულებით, არამედ, კიდევ უფრო მეტად უერთდება ცოდვას და თავად იქცევა ცოდვად. სათნოებათა სიტკოების გემოსხილვა და უფლის შეცნობა, აუცილებელია იმის გასაგებად, თუ რა არის ცოდვა, რომელიც საპირისპიროა ამ სათნოებათა.
წყარო: წიგნიდან “Жить в присутствии Бога” , არქიმანდრიტი ემილიანე (ვაფიდისი), მოსკოვი 2020
სტატიაში გამოყენებული ფოტო შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©
