000 8030

სულიერი სიხარული და სიმშვიდე – არქიმანდრიტი ემილიანე სიმონაპეტრელი (ვაფიდისი)

სულიერი ადამიანი მუდამ მშვიდია

ბუნებრივი მდგომარეობა, რომელშიც ადამიანი უნდა იმყოფებოდეს, – უშფოთველობა, სულიერი სიმშვიდე და სიხარულია. ადამიანი მწუხარებისა და ტკივილისათვის არ შექმნილა. უფალი დაუშვებს ხოლმე ჩვენზედ მწუხარებებს, რათა უღმერთობიდან სულიერ სიმაღლეზე აგვიყვანოს, მოგვმადლოს შემსუბუქება ტვირთისა, სიხარული და სულიერი მხიარულება.

როგორ ვხვდებით ხოლმე ჩვენს წინაშე არსებულ სირთულეებს? მაგალითად, უძლურებაში ვიმყოფებით: გვინდა რომ მხიარულნი ვიყოთ, მაგრამ ამის ნაცვლად იოლად ვვარდებით სასოწარკვეთილებაში. ამის გამო კი ვმწუხრდებით. ჩვენი წუხილი, რა თქმა უნდა, არ არის წუხილი უფლისათვის, ის ეგოიტურია: ჩვენ გვინდა რომ ვიგრძნოთ სიხარული, მაგრამ არ შეგვიძლია. ჩვენს უძლურებებს მიწიერი თვალებით ვუყურებთ. გახსოვთ, როგორ სთხოვს პავლე მოციქული, უფალს სენთაგან განთავისუფლებას? რას პასუხობს უფალი? კმა არს შენდა მადლი ჩემი (2 კორ. 12,9). უფალი თითქოს შეეწინააღმდეგა მოციქულის თხოვნას: “ნუთუ ვერ ხვდები, თუკი მე ამ უძლურებას განგაშორებ, შეიძლება დაიღუპო. ამ სნეულებით კი პირდაპირ ზეცაში ახვალ”.

ჩვენი ხასიათი, ჩვენი უძლურებანი, ყოველი ჩვენი მწუხარება და სირთულე, საუკეთესო მეგზურობას გაგვიწევენ ზეცისაკენ. თუკი ისინი დაბრკოლებას წარმოადგენენ ჩვენთვის, ამის მიზეზი ჩვენი ეგოიზმია. ჩვენ თავად ვტოვებთ უფალს, თითქოსდა  ჩვენ ის არ გვჭირდება, არც ის და არც მისი მადლი, ჩვენ მხოლოდ საკუთარი თავი გვიყვარს. და ნაცვლად იმისა, რომ თაყვანი ვცეთ ქრისტეს, ჩვენ ვეთაყვანებით საკუთარ თავს. ერთმა ადამიანმა შეიძლება ბოროტად გამოიყენოს თავისი სილამაზე და გახდეს მემრუშე, მეორემ – ფიზიკური ძალა და იქცეს მოძალადედ, მესამემ – ფული და იქცეს ნაძირალა და მდაბიო ადამიანად; ასევე, შეიძლება გაირყვნას ჩვენი დამოკიდებულება საკუთარი თავის მიმართ და გავაღმერთოთ საკუთარი “მე”.

თუკი ადამიანი, არ გრძნობს სულიერ თავისუფლებას, სიხარულსა და მხიარულებას, ეს ნიშნავს, რომ მას ჯერ კიდევ არა აქვს კავშირი ღმერთთან. ადამიანს, რომელსაც მთელი გულით არ უყვარს ღმერთი, მთელი თავისუფლებით არ მინდობია მას, ჯერ კიდევ ხრწნადობასა და უხრწნელობას შორის იმყოფება. ამიტომაც ნაღვლიანდება და იტანჯება სირთულეებისა და პრობლემებისაგან, უჭირს საცდურებთან გამკლავება და ცხოვრებაში უიღბლოდ მიიჩნევს თავს.

ღვთის ადამიანი, სულიერი ადამიანი, მუდამ მშვიდია. ვერასოდეს და ვერაფერი დაარღვევს მისი სულის სიმშვიდეს. მის თავზე პატარა ღრუბელიც კი არა არის: მზე ზენიტში იმყოფება და ყველა ღრუბელს ფანტავს. მას შესაძლოა გარეგნული მწუხარებანი ჰქონდეს, მაგრამ, ისინი მის სულს ვერას ავნებენ, არ იწვევენ შინაგან ტკივილს. მართალია, მაყვლის ბუჩქი ცეცხლის ალში იყო გახვეული, მაგრამ არ დამწვარა, რადგან ღმერთი იყო მასში, სწორედ ასე ხდება წმინდანებთანაც. მათ შეუძლიათ საცდურთა და მწუხარებათა ცეცხლში წვა. მაგრამ, როგორია ეს ცეცხლი? ეს უფლის მოხილვაა, ცოცხალი ღმერთის მყოფობა, რომელიც ამ გზით მოსვენებას არ აძლევს მათ და მისი უფრო გულმოდგინედ ძიებისაკენ განაწყობს. ამიტომაც, ისინი ამ ცეცხლში არ იწვიან. ისინი უკვე განღმრთობის მდგომარეობაში იმყოფებიან და ღმრთაებრივი ბუნების თანაზიარნი ხდებიან (2 პეტრ. 1,4). ისინი აღარ იტანჯებიან სულიერად. მათში მხოლოდ ერთი ტანჯვა, ერთი ტკივილია – ქრისტეს ვნებანი. მათ ერთი სწრაფვა გააჩნიათ – სრულყოფილებისაკენ, ერთი წყურვილი – წყურვილი უფლისა.

ქრისტესმიერი სიმშვიდე – ადამიანის არსების მთლიანობის სიღმისეული განცდაა. პირველ რიგში, ის სამი სულიერი ძალის ერთობის წყალობით ჩნდება: აზრის, სურვილისა და გულმხურვალების. სულიერი სამყარო მერყეობს, როდესაც მერყეობენ სულიერი ძალები და მათ შორის წონასწორობა ირღვევა. ეს ნიშანია, რომ ადამიანმა თავის სულიერ ცხოვრებაში სწორი გზიდან გადაუხვია, რომ ის აღარ ენთება უფლის სიყვარულით და მის თანამყოფობას ვერ გრძნობს. ერთი სიტყვით, მასში არ არის შინაგანი ჰარმონია და ერთობა ღმერთთან.

ადამიანი, რომელიც სულიერ სიმშვიდეს კარგავს, კარგავს ღმერთსაც, რადგან საღმრთო მადლს არ ძალუძს მის გულზე შეხება და თავად ისიც უძლური ხდება გახდეს ღმრთის სამყოფელი. ეს  ხდება იმიტომ, რომ უმთავრესი საწყისი, ადამიანის სული, რომელიც ადამიანის უფალთან შეერთებისა და განღმრთობისთვისაა მოწოდებული, განხეთქილებაში იმყოფება სხვა სულიერ ძალებთან.

ის, ვინც მარტივად იბნევა და სულიერ სიმშვიდეს კარგავს, ჯერ კიდევ არ გამხდარა სულიერი ადამიანი. მის სულს ამქვეყნიური სიამენი ატკბობს, სული მათში ეფლობა და ვარდება ხორციელ მდგომარეობაში. ასეთი ადამიანი, მიუხედავად იმისა, რომ არწივის მსგავსად მაღლა ფრენისთვის იყო შექმნილი, მიწაზე დაეცა და ჭიასავით ხოხავს. წარმოიდგინეთ, რომ არწივმა ვერ შეძლოს ფრენა და მიწასა და ჭუჭყში მოუწიოს სიარული. განა შესაძლებელია მას არ მოენატროს  სივრცენი ცისა? განა შეძლებს ის იცხოვროს უდარდელად?

სიხარული – სულიერი ცხოვრების საფუძველი

უმთავრესი საფუძველი სულიერი ცხოვრებისა, არის სიხარული. ეკლესია მოგვიწოდებს, რომ მუდამ მხიარულნი ვიყოთ, არ ვიაროთ მოქუფრული სახით და არ მივეცეთ ვითომ უფლისათვის მწუხარებას. უფლისადმი მწუხარება, ნამდვილი და ჭეშმარიტი, სულიწმინდისგან მოდის. ეს სულაც არ არის ის მწუხარება, რომელიც პერიოდულად,  უფლისადმი დაცილებულობის განცდისას გვაქვს ხოლმე. როდესაც ჩვენ სწორ გზაზე ვდგავართ და უფალს ვუახლოვდებით, სიხარული და სულიერი მშვიდობა ხდება ჩვენი თანამგზავრი.

სწორედ სიხარულის ატმოსფეროში წარემატება სული, ხედავს უფალს და ტკბება მისი თანამყოფობით. ეს სულიერი სიხარული, ბუნებრივია ადამიანისათვის, სულიწმინდა კი სრულყოფილს ხდის მას და იქცევა უფლის ძლევამოსილ და განუშორებელ ნიჭად. სრულყოფილ სიხარულს წინ ცრემლების ნიჭი უძღვის. ცრემლები, სულის სიღრმისეულ ტკივილს გამოხატავენ, რომელიც სამოთხეში დაბრუნებისაკენ მიისწრაფვის და იტანჯება, რომ დაეცა, გამოდევნილ იქნა სამოთხიდან და აქ, მიწაზე აღმოჩნდა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს არის მწუხარება, რომელსაც საკუთარი უძლურების გაცნობიერების გამო განიცდის სული. მაგარამ, ის არ გვართმევს ჩვენ სიხარულს, პირიქით,  გვანიჭებს სულიერ მხიარულებასა და სამოთხის სიტკოებათა წინაგემოსხილვას. როგორც მოწამლული ჰაერით სუნთქვაა შეუძლებელი, ასევეა შეუძლებელი ცხოვრება უსიხარულოდ. უფლისათვის მწუხარება და სიხარულის ცხელი ცრემლები, აძლიერებენ სიხარულს და ნამდვილს, მოუკლებელს ხდიან მას.

სიხარულის არმქონე ადამიანი, სწორი სულიერი ცხოვრების გზას ცდება. როდესაც ტემპერატურა გიწევს, უდავოა, რომ ავად ხარ. სწორედ ასევეა სულიერ ცხოვრებაშიც: თუკი ადამიანს არა აქვს სიხარული, ესე იგი, მას რაღაც ვერ აქვს რიგზე, და ნუ იფიქრებს , რომ ამ მწუხარებით მისი უფლისადმი სიყვარული გამოიხატება და რომ მის უხასიათობაში მოყვასი, სირთულეები, ამინდი ან ცუდი ჯანმრთელობაა დამნაშავე… დამნაშავე თავად ადამიანია, ის თავად დაშორდა ღმერთს.

როდესაც გულის სრული კონცენტრაციით, უფლისადმი სწრაფვა, ჩვენს მუდმივ საკუთრებად იქცევა, მაშინ, ჩვენი სიხარული განუზომელი იქნება, ცხოვრება კი – სულიერი. იმის მიხედვით, მცირეა თუ დიდი ჩვენი სიხარული, სრულია და არასრულყოფილი, ჩვენ შეგვიძლია გავიგოთ, თუ როგორია ჩვენი კავშირი ღმერთთან. რამდენადაც დიდია ჩვენი სიხარული, იმდენად მყარია ჩვენი კავშირი ღმერთთან. ჩვენ არ უნდა დავმწუხრდეთ, ვინაიდან სიხარული, ძალზედ ამსუბუქებს ჩვენს ცხოვრებას და მისი წყალობითვე ვცოცხლობთ.

რატომ ვკარგავთ სულიერ სიმშვიდეს?

სულიერ სიმშვიდეს ვკარგავთ მაშინ, როდესაც განვეყოფით მოყვასს და აუგად ვეპყრობით მათ. ამ დროს, ჩვენ ქრისტეს სხეულს და ჩვენს სულიერ ცხოვრებას ვხლეჩთ, რომელიც თავისთავად ბუნებრივი და უბრალო უნდა იყოს. ამ დროს კი, შემოიჭრება რაღაც არაბუნებრივი – მოყვასისაგან გაუცხოვება. ქრისტეს სხეულის ერთიანობის განცდის გარეშე, ჩვენ ვერ ვიგრძნობთ უფლის თანამყოფობას და მის მადლისმიერ სიმშვიდეს ჩვენში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სულ მცირე უთანხმოება უფალთან ან საყვარელ ადამიანთან, ისევე, როგორც სულ მცირედი უკმაყოფილება გარემომცველი სამყაროს, ბუნების მიმართ, გვაკარგინებს ქრისტესმიერ სიმშვიდეს. რამეთუ, ყოველი ქმნილება ერთობაშია უფალთან, აღიარებს თავის შემოქმედს და ვერ ითმენს ვერანაირ განყოფასა და ქაოსს საკუთარ თავში. თანა-კუნესის და თანა-ელმის (რომ. 8,22) ადამიანს, განდგომილს უფლისაგან და უფალთან შეერთებას, განახლებას ესწრაფვის, სურს საკუთარი თავი ახალ ცად და ახალ ქუეყანად იხილოს (იხ. პეტრ. 3,13). და ამიტომაც, როდესაც ამინდზე წუწუნსა და ბუტბუტს დაიწყებ: “რატომ არის ასეთი ძლიერი ქარი? ოჰ, ეს გაუთავებელი წვიმები! რა საშინელი ნესტია!” – ან უბრალოდ იტყვი: “რა საჭიროა სამყაროში ჭიები, ხვლიკები და გველები?” , მაშინვე დაკარგავ სიმშვიდეს. როდესაც შენ, წინააღმდეგობაში მოდიხარ არსებასთან , რომელიც ეძებს ღმერთს და კვნესის, უერთებს რა თავის ცრემლებს ყველა წმინდანისას,  სანამ არ შეურიგდება უფალს უკანასკნელ დღეს (იხ. რომ. 8,21), შენი ცხოვრება დისონანსშია მთელ სამყაროსთან და შენ შორდები ბუნებასა და ღმერთს.

სწორედ ასევეა ადამიანებთან ურთიერთობაშიც: თუკი თავს უკანასკნელ ცოდვილს არ გაუთანაბრებ,  საკუთარი არსების ნაწილად არ აღიარებ მას, შენ ვერასოდეს იგრძნობ ჭეშმარიტ სიმშვიდეს. შენ არამხოლოდ ყოველ ადამიანთან უნდა გრძნობდე ერთობას, არამედ  ყველაზე პატარა მწერთანაც კი, იმის აღიარებით, რომ თავად უფალი  გაერთიანებს შენც და მასაც ზეცასთან. წმინდა მშვიდობა –  ბევრად ღრმა და მყარია სიხარულზე. მშვიდობა დასტურია არა მარტო იმისა, თუ როგორი ვარ ახლა, არამედ იმისაც, თუ საით მივდივარ, მართებულია თუ არა ჩემი გზა და რა მიზანი მაქვს.

სულიერი ცხოვრების კრიტერიუმებია – სიხარული, რომელიც მიჩვენებს, თუ როგორია ჩემი ამჟამინდელი სულიერი მდგომარეობა, და სიმშვიდე, რომელიც დასტურია იმისა, რომ სწორი გზით მივდივარ. თუკი მშვიდობა არ მაქვს, აცდენილი ვარ ჭეშმარიტების გზას. გავკადნიერდები და ვიტყვი, რომ ცოდვა არ არის ისეთი საშიში, როგორიც სიმშვიდის დაკარგვაა. საკუთრივ ცოდვა, რა თქმა უნდა, უდიდესი შეურაცხყოფაა უფლისა და ადამიანისა. ადამიანები ცოდვაში ეძებენ სიმშვიდეს, მაგრამ, ცოდვას ჯერ არავისთვის მოუტანია მშვიდობა. და თუკი ადამიანმა შესცოდა, მისთვის უმთავრესია –  დაუყოვნებლივ იბრუნოს პირი ცოდვისაგან და მთელი სულით ისწრაფოს სამოთხისაკენ. მაშინ კი, ის მოიპოვებს სიმშვიდეს, ეს კი ყველაზე მთავარია. როდესაც ადამიანი არის მშვიდად, როდესაც მისი სული მშვიდი და ნუგეშინისცემულია, მხოლოდ მაშინ არის შესაძლებელი მის გულში იმ ლამპრის ანთება, რომელიც მას განანათლებს  და დაანახებს ღმერთს.


წყარო: წიგნიდან “Жить в присутствии Бога” , არქიმანდრიტი ემილიანე (ვაფიდისი), მოსკოვი 2020

სტატიაში გამოყენებული ფოტო შექმნილია სპეციალურად საიტისთვის evqaristia.ge©

Share