დარიგებები კაფსალაში
შემოვინახე ჩემი იმდროინდელი დღიური, რომელშიც ბერის დარიგებებს ვიწერდი. მასში ბერის შემდეგ სიტყვებს ვკითხულობთ:
„რაც მომავალში უნდა მომხდარიყო, უფალი ხშირად ისე მაუწყებდა ხოლმე, რომ მე კითხვა არც კი დამისვამს. ამის მიუხედავად, ყოველთვის უსაფრთხო გზას ვირჩევდი და რჩევას სულიერ ადამიანებს ვეკითხებოდი. ვიცი, ღმერთს რომ ვთხოვო, მაუწყებს, როგორ უნდა გადაიჭრას ესა თუ ის საკითხი, მაგრამ ის შემთხვევა მახსენდება პატერიკიდან, როდესაც ერთი ბერი რაღაც კითხვაზე პასუხის მისაღებად სამოცდაათი დღე მარხულობდა. საბოლოოდ, დამდაბლდა და გულში თქვა, წავალ და ჩემს ძმას ვკითხავო. სწორედ მაშინ გამოეცხადა მას უფლის ანგელოზი და საჭირბოროტო საკითხზე პასუხი გასცა, თანაც, დასძინა, რომ „ეს ერთი თავმდაბლური აზრი უფრო ძვირფასია ღმერთისთვის, ვიდრე სამოცდაათდღიანი მარხვა“.
ბერს მთელი გულით სურდა ახალგაზრდა მონაზვნები დაეცვა ცდომილების საშიშროებისგან. ადამიანებს ხშირად ავიწყდებათ, რომ სულიერი ცხოვრება, უპირველეს ყოვლისა, სინანულის გზაა. ერში საღმრთო ნიჭებსა და ზებუნებრივ ქარიზმებზე ზოგიერთებს მცდარი შეხედულება აქვთ. ოცნებობენ „მაგიურ თვითმოქმედ გონებისმიერ ლოცვასა“ და საღმრთო ნიჭების მიერ ბოძებულ დიდებასა და განსვენებაზე, მაგრამ ავიწყდებათ, რომ სიმდაბლისა და სინანულის გარეშე სათნოებების შეძენა შეუძლებელია. ზებუნებრივი ნიჭები ცოტას თუ ეძლევა: მხოლოდ მათ, ვინც სულიერ სარბიელზე მართლაც გაისარჯა, და თუ რატომ – ეს მხოლოდ ღმერთმა უწყის.
ბერი ამბობდა: „ჩვენს მონაზვნურ ცხოვრებაში სინანულია ცხონების უსაფრთხო გზა. წინასწარმეტყველების ნიჭი კი რჩეულებს ეძლევათ მთელი ეკლესიის სარგებლისთვის.
წმინდა მამებს არ სურდათ ამგვარი ნიჭები ჰქონოდათ. დაყუდებული მამებისთვის ღმერთის ნება იმაში მდგომარეობ და, რომ ღმერთისთვის მხოლოდ და მხოლოდ მდუმარები ემსახურათ, და არა იმით, რომ მისიონერული მოღვაწეობა გაეჩაღებინათ. ბევრი მათგანი ღმერთს სთხოვდა, წაეღო მათგან წინასწარმეტყველების ნიჭი, რათა უზრუნველად შესძლებოდათ ღმერთის მსახურება და ქვეყნიერებისთვის ლოცვა. სწორედ მათ ლოცვებზე იდგა და დგას სამყარო, მიუხედავად იმისა, რომ მათი ეს სათნოება მიწიერი ცხოვრების დროს ხალხისთვის ცნობილი არ იყო. ღმერთისთვის ცნობილებიც იყვნენ და მისი მეგობრებიც. დაყუდებულ მამებს, როგორც ღმერთის შვილებს, შეეძლოთ როცა მოისურვებდნენ ღმერთისგან გამოეთხოვათ ეს ნიჭები, მაგრამ ისინი სიმდაბლესა და უჩინარ ცხოვრებას ამჯობინებდნენ. ღმერთმაც ინება და მისცა მათ მდუმარებით ცხოვრების საშუალება, რაც მოწამეობის ღვაწლის ტოლფასია. ჩვენი მიზანი კი ღმერთის ნების აღსრულებაა, როგორც ამას ყოველდღიურად ვამბობთ: „იყავნ ნება შენი“.
მრავაწლიანი უანგარო ასკეტური შრომის შედეგად, რომლის უმეტესი ნაწილიც კაცთა თვალთაგან დაფარული იყო, ბერმა ღრმა გულისმიერი სიმდაბლე მოიხვეჭა. ამ სიმდაბლის წყალობით მან შეიძინა და შეინარჩუნა სულიწმიდის ნიჭები: „სიყვარული, სიხარული, მშვიდობა, სულგრძელება, სიტკბოება, სახიერება, სარწმუნოება, მყუდროება, მარხვა, მოთმინება““. როდესაც მოძღვარი უკვე ღრმად მოხუცებული იყო და ვატოპედში ცხოვრობდა, ერთ-ერთმა მოწაფემ ჰკითხა: „მამაო, რა არის თქვენი მრავალწლიანი მონაზვნური ცხოვრების ნაყოფი?“ ბერმა უბრალოდ მიუგო: „ის, რომ ზეციერ მამას შვილებრივი კადნიერებით ვეკვრები გულში და ისიც ნამდვილ შვილად მიმიღებს“.
ზეციერი მამის შვილება იყო მისი სწავლების ქვაკუთხედი, რადგან თვითონ ამას ხელშესახებად გრძნობდა. ხშირად წმინდა წერილიდან შესაბამისი ციტატები მოჰყავდა ხოლმე, რომელთაც ძალიან უბრალოდ და დამაჯერებლად განმარტავდა. „მე მათ შორის და შენ ჩემ თანა, რათა იყვნენ სრულ ერთობითა.. შეიყუარენ იგინი, ვითარცა მეშე მიყუარე. მამაო, რომელნი-ესე მომცენ მე, მნებავს, რათა სადაცა მე ვიყო, იგინიცა ჩემ თანა იყვნენ, რათა ხედვიდენ დიდებასა ჩემსა“(3). თუმცა ამ სიტყვებს ყოველდღიურად ვისმენთ, კიდევ ერთხელ გიმეორებთ, რათა თქვენში კეთილი განწყობა აღვძრა. ეს სიტყვები არასდროს არ უნდა და გავიწყდეთ, არამედ როგორც მონაზვნებმა, ზეპირად უნდა იცოდეთ და მუდმივად თქვენს გულში უნდა იმარხავდეთ. მთელი ჩვენი სასოება, მთელი ჩვენი ცხოვრების საფუძველი ამ სიტყვებშია. ქრისტე ჩვენი მამაა. სხვა არაფერი არ უნდა არსებობდეს ჩვენთვის. თუ სამყარო არსებობს, იმიტომ არსებობს, რომ ღმერთს ასე სურს. მაშასადამე, მთელი სამყაროს არსებობის მიზეზი და საფუძველი ღმერთის კანონია, ხოლო ღმერთი კი ჩვენი მამაა. როგორ არ უნდა ცოცხლობდეს ჩვენში მუდმივად მისი სიტყვები, მისი სურვილი, მისი დანაპირები? სხვა რა გვაინტერესებს ამ დედამიწაზე?! ყურადღებით იყავით ამ საკითხისადმი, რამეთუ ეს ჩვენში მოშურნეობასა და სულიერ სითბოს აღაგზნებს, ამის გარეშე კი მონაზვნურ ცხოვრებას ვერ შევძლებთ. საკუთარი ნება-სურვილის აღსრულების გამო, რაც ღმერთის ღალატს ნიშნავს, მოშურნეობა კვდება და მაშინ ადამიანი ცოცხალი გვამი ხდება. გარეგნულად მხოლოდ ჩვევის ძალით მოძრაობს, თორემ შინაგანად მკვდარია.
თითოეულ მოწაფეს ბერი განსხვავებული მეთოდითა და სულიერი სიფაქიზით ზრდიდა. ერთ-ერთ მათგანს უთხრა:
„შენ, შვილო, სულმოკლეობას გაუფრთხილდი. რადგან სუსტი სხეული გაქვს და ასკეზაში არ გეხმარება, ყურადღებით იყავი, რომ სულმოკლეობაში არ ჩავარდე“. მართლაც ასე იყო. ამიტომაც ამ მოწაფეს ურჩია, ღირსი თეოდორე განწმედილის ცხოვრება ეკითხა. ეს უკანასკნელი წმინდა პახომის მოწაფე იყო და მორჩილების ზედმიწევნით დაცვასა და სიმდაბლეში იღვწოდა.
სხვას კი, რომელიც ცუდი ჩვევებისგან იტანჯებოდა, უთხრა: „ზოგადი ყურადღება გმართებს, როდესაც კაცს უნდა მძიმე ლოდი ასწიოს, ხელებს კი არ განირიდებს, რათა ლოდი სხეულისგან შორს დაიჭიროს, არამედ მკერდზე მიიჭერს, ლოდს გულში იკრავს და შემდეგ სწევს. შენც ეს ჯვარი ასე უნდა ჩაიკრა გულში“.
წიგნიდან “ბერი იოსებ ვატოპედელი” – არქიმანდრიტი ეფრემ ვატოპედელი, ვატოპედის მონასტერი, ათონის მთა 2020
სტატიაში გამოყენებული ფოტო მასალა საიტს არ ეკუთვნის და მასზე საავტორო უფლებებს არ ვფლობთ
